Columns, artikelen & foto's

A file satellite image shows Xayaburi Dam sitting astride the normally brown waters of the Mekong River near the town of Xayaboury, Laos, Dec 24, 2017.

A bird’s eye view of the Xayaburi hydroelectric power plant in Laos, which is owned and operated by Xayaburi Power Co.

De Xayaburi dam in Laos, 200 km ten noorden van de grens met Thailand, is de eerste van elf dammen die gepland staan voor de Lower Mekong. De dam, die in 2019 in bedrijf komt en US$ 3,5 miljard kost, is een gemeenschappelijk project van de Laotiaanse regering en het Thaise bedrijf CH Karnchang. Achter de dam (lengte: 800 meter, hoogte: 32 meter) gaat een reservoir ontstaan van 49 vierkante kilometer. Hiervoor moeten 2500 Laotianen wijken. De capaciteit bedraagt 1.260 MW.

‘The number of people who would be relocated is small compared to other projects, say Nam Theun 2. This is because it’s a run-off water scheme, which has no submerged or flooded area. The flooded area will be the same as the seasonally flooded area.’
(Viraphonh Viravong, directeur-generaal van het Laos Electricity Department, Bangkok Post Spectrum, 18 september 2011)

Evenals de Pak Moon Dam in Thailand is deze dam omstreden. Vietnam en Cambodja verzetten zich tegen de bouw, omdat die de biodiversiteit van de rivier in gevaar brengt en een negatief effect heeft op de 40 miljoen mensen die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van de Mekong. Meer dan 200 vissoorten lopen gevaar.
Ook de elektriciteitsleverantie is omstreden. Thailand neemt 1.220 MW af, maar die hoeveelheid heeft Thailand helemaal niet nodig. In 2009 bedroeg het piekgebruik 22.045 MW, terwijl 29.212 MW beschikbaar was, een marge van 28 procent. De dam zou 5000 meter kubieke water per seconde moeten afgeven, maar in het droge seizoen wordt hooguit 1000 tot 2000 kubieke meter gehaald.
En dan is er nog het effect van sedimentatie omdat de dam de waterstroom vertraagt. Het project vormt ook een risico voor Luang Prabang, dat op de werelderfgoedlijst van Unesco staat en 200 km noordwaarts van de dam verwijderd is. En tenslotte is er nog het risco van aardbevingen. Onlangs werd het gebied getroffen door een aardbeving met een kracht van 5 op de schaal van Richter.
In een rapport, gemaakt in opdracht van de  Mekong River Commission, wordt opgeroepen om de komende 10 jaar de bouw van dammen achterwege te laten en meer onderzoek te doen naar de milieueffecten. Thailand lijkt daar niet erg van onder de indruk. De National Energy Policy Board onder voorzitterschap van premier Abhisit heeft al het groene licht gegeven voor de aankoop van de elektriciteit door Egat.

Uit een artikel van Jake Brunner en Robert Mather:
– De Xayaburi dam heeft geen significante invloed op de migratie van vissen en derhalve de visproductie in de meest productieve delen van de rivier, omdat die zich daarvoor te veel bovenstrooms bevindt, maar de dam vormt een precedent voor een stortvloed van de geplande elf dammen in de hoofdstroom tot Sambor in Cambodja.

A few days after the Xayaburi groundbreaking ceremony (7 november 2012), the Cambodian government announced that a contract to build the Lower Sesan (LS2) dam had been signed. Studies show that from a social and environmental point of view, LS2 is of much higher concern than Xayaburi because it would block the Seasan and Srepok, two of the Mekong’s largest tributaries, and could result in major reductions in both sediment flow and fish production.
A study by Ziv et al of 27 dams that have construction planned between 2015 and 2030 on the Mekong’s tributaries ranked LS2 as the most damaging with the least benefit because it would generate relatively little power (400 megawatts) while reducing fish production by 9,3 %. This may not sound much, but considering that a large number of Cambodia’s nearly 15 million people depend on fish from the Tonle Sap for a significant proportion of their animal protein consumption; even a modest reduction could threaten the food security of millions.
(Bron: Bangkok Post, 5 februari 2013)

Nieuwsoverzicht

Reuzevissen in de Mekong worden bedreigd
De reuzenmeerval en pijlstaartrog, die in de Mekong leven, zullen uitsterven wanneer stuwdammen in de benedenstroom van de rivier worden gebouwd, waarschuwt een rapport van World Wildlife Fund. De pijlstaartrog is de grootste zoetwatervis ter wereld, hij heeft de lengte van een halve autobus en kan wel 600 kilo wegen. De reuzenmeerval staat op nummer drie met een lengte van drie meter en een gewicht van 350 kilo.
Vissen van deze afmeting komen de dammen niet over en kunnen daardoor hun paaigebied bovenstrooms niet bereiken. De eerste dam staat gepland in de provincie Sayaboury in het noorden van Laos. De Mekong River Commission zal daar binnenkort een advies over uitbrengen.
Andere vissen die bedreigd worden zijn de hond etende zeewolf, die zijn naam ontleent aan het feit dat die gevangen is met hondenvlees als aas, en de giant barb, de nationale vis van Cambodja.
Behalve voor de visstand zal de bouw van dammen ook gevolgen hebben voor de afzetting van sediment in de Mekong Delta, waardoor dit gebied kwetsbaarder wordt voor overstromingen vanuit zee.

Toekomstscenario voor Mekong
Het toekomstscenario voor de Mekong, ontwikkeld door de Mekong River Commission, is klaar en wordt besproken tijdens de volgende vergadering van ministers van de betrokken landen. Het scenario zet de voor- en nadelen van de ontwikkeling van de rivier op een rijtje. Er zijn twee scenario’s. Het scenario voor de komende vijf jaar gaat uit van de bouw van acht waterkrachtcentrales in het Chinese deel van de rivier (goed voor 6500 MW), met nog eens 26 in zijrivieren als alternatief. Het scenario voor twintig jaar houdt rekening met de bouw van nog eens elf stuwdammen (het totaal brengend op 27.500 MW), dertig in zijrivieren, of geen enkele. Aan de debetkant staat een vermindering van de verzilting in de Mekong Delta; aan de creditkant het mogelijk uitsterven van vissensoorten. Ongeveer 1 miljoen mensen verliezen hun middelen van bestaan; in het 20-jaar scenario zelfs 3,5 miljoen. Laos profiteert het meest van de bouw van de waterkrachtcentrales, Cambodja het minst door de gevolgen voor de visstand. Tijdens een recent forum over de Mekong in Vientiane hield China zich op de vlakte. Wel bood de Chinese delegatie aan om haar expertise bij het ontwikkelen van centrales te delen met de andere landen. De aanleg van de Drieklovendam heeft China tal van lessen geleerd over het ontwikkelen van hydro-elektriciteit.

Pleidooi voor uitstel besluit over bouw dammen in Mekong
15 oktober – Landen aan de benedenstroom van de Mekong rivier dienen de komende tien jaar geen besluit te nemen over de bouw van waterkrachtcentrales. De geplande 11 stuwdammen zullen waarschijnlijk ernstige en niet-omkeerbare schade toebrengen aan de biologische diversiteit. Ze hebben een negatief gevolg voor de visserij en kunnen leiden tot een toenemend voedseltekort voor miljoenen mensen.
Dit blijkt uit een Strategic Environmental Assessment (SEA) rapport, opgesteld in opdracht van de Mekong River Commission (MRC), een inter-gouvermenteel adviesorgaan. In de MRC hebben vertegenwoordigers van Cambodja, Laos, Thailand en Vietnam zitting. Volgens het rapport is meer tijd nodig om de risico’s te bestuderen die zijn verbonden aan de bouw van de stuwdammen in een dergelijke complexe omgeving.
De MRC is niet verplicht de aanbevelingen van het rapport te volgen, maar Tiffany Hacker, een interim communicatieadviseur voor de MRC, verklaarde tegenover persbureau AFP dat de vier landen de conclusies waarschijnlijk serieus zullen nemen. De komende zes maanden zullen ze het rapport bestuderen alvorens een besluit te nemen over toekomstige ontwikkelingen.
Meer dan 60 miljoen mensen zijn op de een of andere manier voor hun levensonderhoud afhankelijk van de rivier. Milieugroeperingen verzetten zich al lang tegen het afdammen van de rivier omdat het fragiele ecosystemen beschadigt. De wildstandgroep van het WWF heeft ervoor gewaarschuwd dat de Mekong reusachtige meerval, een van werelds grootste zoetwatervissen, zal uitsterven omdat het na de bouw van de dammen zijn paaigronden niet meer kan bereiken.

‘Stop met het bouwen van stuwdammen’
14 maart – Alle stuwdamprojecten in de Mekong, Salween en binnenlandse rivieren dienen gestopt te worden om negatieve gevolgen voor de ecologie en woongebieden te voorkomen, zegt het Northern River Basin Network. Netwerk-coördinator Prasithiporn Kan-ornsi zegt dat meer dan 60 miljoen mensen in Birma, Cambodja, Laos en Thailand worden gedupeerd door de geplande constructie van hydro-elektrische dammen in beide rivieren. De Thaise regering zou zich tegen de geplande dammen moeten teweer stellen, aldus Prasithiporn.
De Chinese dammen in de bovenstroom van de Mekong hebben al schade toegebracht; de bouw van de Xayaburi dam in Laos, 200 km ten noorden van de Thaise grens, met steun van de Thaise overheid voegt daar nog het nodige aan toe. Het netwerk vindt dat de regering haar steun aan het project moet stopzetten. De eerste Chinese dam in de Mekong, de Manwan dam, werd in 1993 in gebruik genomen. Sindsdien ziet een dorpeling van het district Si Chiang Mai (Nong Khai) ongebruikelijke waterpatronen en periodes dat de rivier droog staat.
Het netwerk roept de regering ook op om zes voorgestelde dammen in binnenlandse rivieren te schrappen en eist dat de sluizen van de Pak Moon dam permanent worden opengezet, zodat de ecologie van de rivier zich kan herstellen en vis kan migreren tussen de Moon en Mekong.

11 april 2011 – Kort nieuws, Xayaburi dam De gevolgen van de aanleg van de Xayaburi stuwdam in de Mekong in Laos zijn onduidelijk omdat het voorstel op slechte research is gebaseerd, zegt een technisch rapport dat de Mekong River Commission heeft ontvangen. Volgende week nemen de vier betrokken landen, Cambodja, Laos, Thailand en Vietnam, een besluit over het project. Vientiane wil ondanks het rapport en kritiek van Thaise milieudeskundigen het project doorzetten. De dam moet 1.285 megawatt gaan leveren, waarvan Thailand 90 procent afneemt.

Werk aan Xayaburi dam stiekem begonnen
19 april – Alhoewel de Mekong River Commission nog het groene licht moet geven voor de bouw van de Xayaburi dam in Laos, is vijf maanden geleden al begonnen met de aanleg van wegen naar de bouwplaats van de dam. Dorpelingen die moeten verhuizen, zijn ook al benaderd en krijgen 450 baht verhuiskostenvergoeding. Dit is gebleken uit onderzoek van verslaggevers van Bangkok Post.
De MRC-leden Laos, Thailand, Vietnam en Cambodja vergaderen vandaag. Vietnam en Cambodja verzetten zich tegen de bouw, Thailand dat 95 procent van de door de dam geleverde stroom gaat afnemen, steunt het project ondanks protesten van milieuactivisten en –deskundigen. Laos hoeft zich overigens niets aan te trekken van de MRC en kan zelfstandig besluiten tot de bouw.
De Xayaburi dam is de eerste van elf dammen die gepland staan voor de Lower Mekong. De krachtcentrale is vanaf januari 2019 operationeel. Zo’n 2000 personen moeten wijken voor de dam en nog eens 1081 personen ondervinden schade doordat ze niet kunnen vissen, hun boerenbedrijf uitoefenen of zoeken naar goud.

Laos zet bouw Xayaburi dam door
20 april – Laos trekt zich niets aan van de bezwaren van de buurlanden tegen de bouw van de Xayaburi dam. Dat is gisteren gebleken na afloop van een vergadering van de Mekong River Commission (MRC), een intergouvernementeel overlegorgaan van Laos, Thailand, Vietnam en Cambodja. ‘We understand the concerns of neigbouring countries. We will keep up our efforts to persuade them and make them understand why Laos needs to construct this dam’, zei Daovong Pheonkeo, adjunct-directeur-generaal van Laos’ Department of Electricity.
Volgens Laos’ buurlanden is er nog onvoldoende onderzoek gedaan naar de milieueffecten van de dam. Milieudeskundigen waarschuwen dat het afdammen van de Lower Mekong zal leiden tot een toename van algengroei. Vissen, waaronder de giant catfish, zullen niet meer hun paaigronden bovenstrooms kunnen bereiken. Het World Wildlife Fund waarschuwt dat de dam het ecosysteem van de rivier onherstelbaar zal veranderen, waardoor de visserij die cruciaal is voor het levensonderhoud van 60 miljoen bewoners van de regio wordt gedupeerd.
Alhoewel Thailand 95 procent van de door de dam geleverde stroom gaat afnemen en het Thaise bedrijf Ch Karnchang Plc betrokken is bij de bouw, maakt ook Thailand een voorbehoud omdat het vreest voor de toekomst van de visserij en de invloed op wetlands.

Contract voor Xayaburi dam wordt binnenkort getekend
23 april – Het Thaise bedrijf Ch Karnchang hoopt binnen 30 dagen het contract voor de bouw van de omstreden Xayaburi dam in Laos te kunnen tekenen. Met het project is een bedrag van 110 miljard baht gemoeid. Volgens directeur Plew Trivisvavet heeft Laos al besloten de dam te bouwen ondanks bezwaren van de buurlanden en milieudeskundigen.
De Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan van Laos, Thailand, Vietnam en Cambodja dat op 19 april vergaderde, heeft zorgen geuit over de milieueffecten van de dam, maar de commissie erkent dat de finale beslissing bij Laos berust. Laotiaanse functionarissen hebben deze zorgen overgebracht aan Karnchang. Volgens het bedrijf is bij het ontwerp van de run-of-river dam rekening gehouden met alle gevolgen voor het milieu.
Karncharn bevestigt wat Bangkok Post eerder ontdekte, dat het werk aan de toevoerwegen al is begonnen. Het bedrijf zal een nieuwe stad bouwen voor de dorpelingen die voor de bouw moeten wijken, alsmede ziekenhuizen en scholen. Volgens de dorpelingen zou hen 450 baht verhuiskosten zijn aangeboden, maar Somkuan Watakeekul, directeur van het toezichthoudend bedrijf South East Asia Energy, zegt dat de 424 huishoudens in totaal 1 miljard baht krijgen.
Van de totale projectkosten wordt 8 miljard baht besteed aan milieumaatregelen. Dit geld wordt besteed aan vistrappen die de vis in staat stelt te migreren, en sluizen.

Birmese dam krijgt weinig aandacht
24 april – Het House committee on political development, mass communications and public participation heeft donderdag unaniem besloten zich te verzetten tegen de bouw van de Xayaburi dam in Laos en het riep de regering op een toelichting op het project aan de bevolking te geven. De regering dient volgens de commissie Laos te vragen om af te zien van de bouw, alhoewel een Thais bedrijf de dam gaat bouwen. Eerder vorige week zei een woordvoerder van het ministerie van Energie dat een toelichting is vereist over de kosten en baten van de dam. Milieugroeperingen verzetten zich al langer tegen de bouw.
Plannen voor een andere dam krijgen intussen weinig aandacht. De Electricity Generating Authority of Thailand is ook betrokken bij de geplande bouw van de 1.360 MW Hutgyi dam in de Salween in Birma, 47 kilometer vanaf de grens. Deze rivier is nog de enige in Zuidoost Azië zonder dammen.
Er zijn zeven dammen gepland die elektriciteit moeten gaan leveren voor Thailand en China.
In 2005 tekenden de Thaise en Birmese regering een Memorandum of Understanding, waarin werd afgesproken de mogelijkheden te bestuderen. In augustus en september 2007 werden een haalbaarheidsstudie en ontwerpstudie afgerond. De dammen zouden alle moeten komen in gebieden waarin het leger zich schuldig maakt aan ernstige schendingen van de mensenrechten tegen etnische minderheden.
Nadat twee Egat veldwerkers in 2007 door onbekenden waren gedood, trokken Egat en de Thaise regering zich enige tijd terug. In maart 2010 sloot Egat zich echter aan bij enkele bedrijven die een veldstudie naar de Hutgyi dam verrichten. In februari 2010 zei minister Wannarat Channukul (Energie) dat een milieueffectonderzoek wordt gedaan naar het project, maar details daarover zijn moeilijk te verkrijgen, constateert Bangkok Post.

‘Bouw Xayaburi dam milieuramp’
24-30 april (Bangkok Post, Spectrum) – Vietnam heeft vorige week in Vientiane tijdens een vergadering van de Mekong River Commission tevergeefs opgeroepen tot een moratorium van 10 jaar op de bouw van dammen in de Mekong. Laos gaat echter door met de voorbereidingen voor de bouw van de Xayaburi dam. Het hoeft zich niets aan te trekken van de bezwaren van zijn buurlanden, want bij de oprichting van de MRC in 1995 zijn de vier betrokken landen  Laos, Cambodja, Vietnam en Thailand overeengekomen dat ze zich het recht voorbehouden dammen te bouwen – met of zonder toestemming van de buurlanden.
Milieudeskundigen, Australië, het World Wide Fund for Nature and International Rivers en de VS verzetten zich tegen een verdere aanslag op het eco-systeem van de rivier. Het WWF noemt de bouw van de Xayaburi dam ‘an environmental disaster’. Chinese dammen in de bovenstroom worden al verantwoordelijk gehouden voor droogtes in de afgelopen jaren, met watertekorten die conflicten veroorzaakten in boerendorpen.

Bouwer: Xayaburi dam nog steeds op koers
2 mei – De bouwer van de Xayaburi dam in Laos houdt vol dat de banken en de regering van Laos het project volop steunen. Volgens directeur Anukool Tuntimas van het Thaise bedrijf Ch Karnchang Plc staat Laos volop achter de gemaakte milieu-effectrapportage (MER), waarvan milieugroepen zeggen dat die niet voldoet aan internationale eisen.
Viraphonh Viravong, directeur-generaal van Laos’ Electricity Department, zegt echter dat Laos de MER zal herzien omdat de buurlanden zich tegen de bouw verzetten. Hij heeft dit verklaard tegen het Duitse persbureau Deutsche Presse-Agentur. Viravong vertegenwoordigde Laos op 19 april op een vergadering van de Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan van Laos, Vietnam, Cambodja en Thailand. Vietnam heeft tijdens die vergadering opgeroepen tot een moratorium van 10 jaar op de bouw van dammen in de benedenstroom van de Mekong.
‘We will hire an international consulting firm’, aldus Viravong, ‘to review the comments made by our neighbours. And then we will see how serious it is and what the mitigation measures might be, and we will decide to go ahead. The Lao government will take as long as it likes to review its concerns. If it takes years, it takes years, if months, months.’
De Kasikorn Bank, een van de vier banken die gezamenlijk 80 miljard baht op tafel leggen, wacht op een duidelijker MER en haar steun zal daar vanaf hangen. De Krung Thai Bank is bereid het project te steunen, maar wacht nog op documenten, waaronder de MER. De andere banken zijn Siam Commercial Bank en Bangkok Bank.

Laos verdedigt werk aan wegen naar dam
8 mei – De regering van Laos verdedigt de aanleg van wegen naar de bouwlokatie van de omstreden Xayaburi dam. Volgens Viraphonh Viravong, directeur-generaal van het Department of Electricity, is de aanleg ‘fairly common practice’ in het land. De wegen worden aangelegd op verzoek van de provinciale autoriteiten van Xayaburi en Luang Prabang. Vijf maanden geleden is ermee begonnen; vorige maand werd dit bekend dankzij een publicatie in Bangkok Post.
In een email schrijft Viraphonh: ‘This is a fairly common practice for developments in Laos since the early completion of access roads helps to reduce the mobilisation time and reduce the overall construction [time] of the project. While there of course is a risk that the project will not proceed, the road upgrading was a significant benefit to the residents of the area and that is in line with the local authorities’ policy to improve the livelihood of their people.’
De geplande bouw van de dam kwam op 19 april ter sprake in een vergadering van de Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan. Met name Vietnam en Cambodja hebben grote bezwaren tegen de bouw. Ook Thailand heeft zijn twijfels, alhoewel een Thais bedrijf de dam bouwt en Thailand 95 procent van de stroom gaat afnemen.
De Save the Mekong coalitie roept de regering van Laos op onmiddelijk te stoppen met de werkzaamheden. De coalitie vreest dat de dam ondanks de bezwaren van de buurlanden en milieugroeperingen gebouwd gaat worden, gezien het feit dat de aanleg van wegen al is begonnen en onduidelijk is hoe de regionale discussie verder zal gaan verlopen.

Uitstel bouw Xayaburi dam
10 mei – Het werk aan de Xayaburi dam in Laos wordt tijdelijk opgeschort. Dit heeft premier Thongsing Thammavong van Laos laten weten aan zijn Vietnamese collega Nguyen Tan Dung. De twee leiders ontmoetten elkaat tijdens de Asean-top afgelopen weekend in Jakarta. Vietnam had om een moratorium van 10 jaar op de bouw van dammen in de Mekong gevraagd tijdens een vergadering van de Mekong River Commission. Laos begon vijf maanden geleden met de aanleg van wegen naar de bouwlokatie.

Laos doet huiswerk Xayaburi dam over
10 mei – De regering van Laos laat een aanvullende milieu-effectrapportage maken van de bouw van de omstreden Xayaburi dam door onafhankelijke consultants. Naar verwachting zal dit 6 tot 12 maanden in beslag nemen. Een eerdere MER, gemaakt door het Thaise bedrijf Ch. Karnchang Plc dat de dam gaat bouwen, nam 6 maanden in beslag, maar de buurlanden vonden dat rapport onvoldoende. Ch. Karnchang Plc heeft zijn werkzaamheden stopgezet in afwachting van het aanvullend rapport.
Tegen de bouw van de dam bestaan grote bezwaren van met name Vietnam en Cambodja. Vietnam heeft tijdens een vergadering van de Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan van Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam, opgeroepen tot een moratorium van 10 jaar op de bouw van dammen in de beneden Mekong. Milieudeskundigen, Australië, het World Wide Fund for Nature and International Rivers en de VS verzetten zich eveneens tegen een verdere aanslag op het eco-systeem van de rivier. Het WWF noemt de bouw van de Xayaburi dam ‘an environmental disaster’.

Milieugroep: Bouw de Xayaburi dam niet
12 mei – De milieugroep Thai-Water Partnerships is ongelukkig met Laos’ belofte om nader onderzoek te doen naar de milieueffecten van de bouw van de controversiële Xayaburi dam. Volgens de milieuactivisten is het onderzoek geen garantie dat de bouw een minimaal effect zal hebben op de Mekong rivier. Laos’ buurlanden en milieudeskundigen verzetten zich tegen de bouw omdat het ecosysteem van de rivier onherstelbaar zal worden aangetast. Laos heeft intussen de werkzaamheden opgeschort.
Het eerste milieuonderzoek is gedaan door Ch Karnchang Public Company Limited, een Thais bedrijf dat de dam gaat bouwen. Volgens Hanarong Yaowaloes, voorzitter van Thai-Water Partnerships, neemt het de zorgen van milieugroeperingen niet weg. De studie geeft niet aan hoe de dam het levensonderhoud van miljoenen mensen die langs de rivier wonen, beïnvloedt. ‘The project should be scrapped. Laos wants to study the EIA [milieuonderzoek] further just to draw out the process’, zegt Hanarong.
Birgit Vogel, technisch adviseur van de Mekong River Commission (MRC), een intergouvernementeel overlegorgaan van Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam, zegt dat het eerste EIA zorgen oproept over de invloed van de dam op de migratie van vissen en het afzetten van sediment. Vogel zei dit gisteren tijdens een openbaar college op de Chulalongkorn University. Visexperts van de MRC hebben berekend dat de dam van invloed is op 23 van de 100 bedreigde vissoorten, daar zo’n 39 procent van de migrerende vissen wordt tegengehouden door de dam. Experts die de afzetting van sediment hebben bestudeerd, schatten dat het reservoir binnen 30 jaar 60 procent van zijn capaciteit verliest.
In oktober of november komen de ministers van de vier landen bijeen om de kwestie te bespreken.

Erfgoedbos bedreigd door Huay Samong dam
22 juli –Thailand heeft vijf World Heritage Sites, één daarvan, het Dong Phaya Yen-Khao Yai boscomplex wordt ernstig bedreigd en zou zelfs die status, toegekend in 2005, kunnen verliezen wanneer de bouw van de geplande Huay Samong dam in de provincie Prachin Buri doorgaat.
De dam is een initiatief van de regering Thaksin die in 2005 het project in principe goedkeurde. In 2009 gaf de regering Abhisit het groene licht voor de bouw en dit jaar gaf het World Heritage Committee van Unesco toestemming, waarna de Irrigation Department aankondigde dat de bouw volgend jaar zou beginnen. Het WHC had geen bezwaar nadat de afdeling akkoord ging met een verlaging van de hoogte van de dam om de gevolgen voor het bosgebied te minimaliseren.
Milieuactivisten verzetten zich sterk tegen de bouw. Ze vrezen dat de dam ernstige gevolgen heeft voor de ecologie van het wereldberoemde bos. Destijds pleitten ze er bij de regering Abhisit tevergeefs voor de dam te schrappen en over alternatieve irrigatieprojecten na te denken die goedkoper en effectiever zijn en minder schade aan het milieu toebrengen. Ze waarschuwden ook dat de constructie van de dam er wel eens toe zou kunnen leiden dat het bos zijn erfgoedstatus verliest.
De dam met een capaciteit van 295 miljoen kubieke water zal 2.000 rai bos onder water zetten in de Nationale Parken Thap Lan en Pang Sida, die deel uitmaken van de World Heritage Site. De kosten bedragen 8,3 miljard baht. Volgens de Irrigation Department profiteert 111.300 rai landbouwgrond in de districten Na Di en Kabin Buri van de aanleg. De dam zal overstromingen in de twee districten beperken en in het droge seizoen water opslaan voor gebruik in de landbouw.
De Independent Committee on Environment and Health (ICEH) moet nog toestemming verlenen, maar daar valt weinig van te verwachten. De voorzitter en twee vertegenwoordigers van burgergroepen hebben de commissie na een ruzie verlaten, en zelfs wanneer de commissie dwars zou gaan liggen, kan de regering haar advies negeren.
‘There is no need to describe how important, fertile, fragile and exquisite the Dong Phaya Yen-Khao Yai forest complex is. The World Heritage status says it all’, schrijft Kultida Samabuddhi in Bangkok Post.

Aanleg omstreden weg naar omstreden dam gaat door
18 september – Vijf maanden nadat de Mekong-landen besloten de bouw van de Xayaburi dam in Laos te ‘heroverwegen’, wordt er nog steeds gewerkt aan de aanleg van een weg naar de lokatie van de geplande dam. De 30 km lange weg, die voor 90 procent klaar is, is verbreed tot vier banen, zodat zwaar materieel de bouwplaats kan bereiken.
Viraphonh Viravong, directeur-generaal van het Laos Electricity Department, verdedigt de aanleg. Beweringen dat de bouw van de dam is begonnen, noemt hij ‘not totally correct’. ‘Of course, if the project starts, the road will be used. But if not, all the benefits will go to the local authorities, as they will have access roads for a lot of villages.’
De geplande bouw van de dam kwam voor het laatste op 19 april ter sprake in een vergadering van de Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan. Met name Vietnam en Cambodja hebben grote bezwaren tegen de bouw vanwege schadelijke gevolgen voor de rijstverbouw en visserij. Ook Thailand heeft zijn twijfels, alhoewel een Thais bedrijf de dam bouwt en Thailand 95 procent van de stroom gaat afnemen. Milieudeskundigen verzetten zich tegen de bouw omdat het ecosysteem van de rivier onherstelbaar zal worden aangetast.
Premier Thongsing Thammavong van Laos liet in mei weten dat het werk aan de dam tijdelijk zou worden opgeschort. Viraphonh zegt dat de bouw pas begint als met de oeverstaten een ‘happy conclusion’ wordt bereikt. In een interview met Spectrum, de zondagbijlage van Bangkok Post, beantwoordt hij de vraag ‘Will Laos proceed with the Xayaburi project’ met een kort en krachtig ‘Yes’.
In opdracht van Laos heeft de Zwitserse consultant Poyry van mei tot augustus een compliance review uitgevoerd. Het bureau heeft enkele wijzigingen in het ontwerp van de dam voorgesteld, zoals een vislift en ‘visvriendelijke’ turbines. De belangrijkste aanbeveling heeft tot doel sedimentafzetting in de Mekongdelta te voorkomen, waar Vietnam het slachtoffer van zou worden. Het bureau stelt voor dat de dam wordt uitgerust met 5 bodemafvoerkanalen. Volgens het bureau voldoet het ontwerp verder aan de richtlijnen van de Mekong River Commission.

Mekong dammen een ramp of niet?
‘Dammen in de Mekong bedreigen de voedselveiligheid van de regio, blokkeren migratieroutes van vissen, verhogen de risico’s voor de waterbiodiversiteit, reduceren sedimentstromen, verhogen verzilting, reduceren de agrarische productie en destabiliseren de rivierkanalen en kustlijn langs de Mekongdelta.’
Aldus de tekst van een ontwerpresolutie, die senator Jim Webb wil laten aannemen door de Amerikaanse Senaat. Hij is niet de enige die zich verzet tegen (meer) dammen in de Mekong en haar zijrivieren. Het International Rivers Network, het World Wide Fund for Nature en andere milieuorganisaties verzetten zich en in twee rapporten, gemaakt in opdracht van de Mekong River Commission, wordt gepleit voor een moratorium van 10 jaar.
Ze hebben ongelijk, zegt William T Smith in de Spectrum-bijlage van Bangkok Post. Samengevat: de bezwaren tegen de bouw van dammen zijn niet gebaseerd op degelijke research.  Een tegendraads en opvallend geluid tegenover het koor van tegenstanders van iemand die omschreven wordt als expert op het terrein van de ontwikkeling van rivierstroomgebieden en hydrokrachtcentrales.
De discussie is opgelaaid naar aanleiding van het plan van Laos om de Xayaburidam te bouwen. Cambodja en Vietnam hebben grote bezwaren, Thailand die de stroom gaat afnemen, lijkt er minder moeite mee te hebben. Laos heeft nader onderzoek laten doen en hoopt de MRC, een overlegorgaan van de vier landen, te overtuigen, alhoewel die formeel het project niet kan tegenhouden.
De Xayaburi dam is de zoveelste dam in de Mekong. In de afgelopen jaren heeft China de Xiaowan dam gebouwd en in aanleg is de Nuozhadu dam met grote reservoirs van respectievelijk 9,9 en 12,3 miljard kubieke meter (bcm) water. Ze hebben als enige doel elektriciteit op te wekken; in het regenseizoen stromen de reservoirs vol, in het droge seizoen lozen ze water.
Volgens Smith hebben ze nauwelijks invloed op de waterstroom en dat geldt ook voor de geplande 6 (allemaal in Laos) of 11 dammen (verder benedenstrooms), die geschetst worden in een scenario voor de Mekong. Die 11 dammen zijn kleine jongens; ze hebben een opslagcapaciteit van 2,6 miljard kubieke meter water. Conclusie van Smith: In tegenstelling tot wat de critici beweren, veranderen ze niet de hydrologie van de rivier.
Ook andere argumenten ontkracht Smith:
– De landbouw in het stroomgebied van de beneden-Mekong in Vietnam is afhankelijk van een systeem van honderd jaar geleden gegraven kanalen, die zorgen voor waterafvoer, vervoer en irrigatie. De landbouw heeft gebloeid en zal dat blijven doen ongeacht de bouw van dammen. De claim dat dammen de landbouwproductie verminderen, klopt niet.
– Ten onrechte wordt gedacht dat sediment niet meer wordt afgezet in de delta. Alle dammen in de beneden-Mekong hebben een beperkte capaciteit om sediment op te vangen. Bovendien is de hoge kwaliteit van de landbouw in de delta te danken aan geavanceerde zaadtechnologie en kunstmest, niet aan sediment dat een verwaarloosbare voedingswaarde heeft.
– De dammen zouden de verzilting in de delta verergeren. Dit is wederom niet juist omdat de dammen de waterstroom naar de delta niet beïnvloeden.
– De dammen in de beneden-Mekong zouden het waterpeil van Cambodja’s Tonle Sap meer beïnvloeden. Uit onderzoek is gebleken dat zelfs de 22 bcm wateropslag van de Chinese dammen hoegenaamd geen invloed hebben op het waterniveau dat per seizoen fluctueert.  De bijna 3 bcm opslag van de elf dammen is te klein om het niveau te beïnvloeden.
– Watbetreft de visserij wijst Smith erop dat de meeste vissoorten een beperkte habitat hebben. Ze migreren alleen tussen de hoofdrivier en nabijgelegen vloedvlaktes en zijrivieren. Hij denkt dat de reservoirs in het drogeseizoen een goede habitat voor de vissen zullen vormen.
– Over de giant Mekong catfish (reuzenmeerval) zegt Smith dat die nauwelijks gezien wordt in de Mekong. Gekweekte vis die uitgezet is in het Sirikit stuwmeer, doet het goed.
(Bron: Bangkok Post Spectrum, 2-8 oktober 2011)

China, het verschrikkelijke watermonster
18 oktober – Maart 2011: Het waterniveau in de Mekong rivier zakt naar 33 cm, het laagste peil in 50 jaar. De bevolking die aan de benedenstroom in Thailand, Laos en Cambodja woont, schrijft de lage waterstand toe aan de recent geconstrueerde dammen in China. En dan hebben we niet over kleine jongens. De laatste toevoeging aan het dammenimperium van China is de 4.200-megawatt Xiaowan dam in de Mekong, die de Eiffeltoren in de schaduw stelt.
Dammenimperium is geen overdreven benaming, want iets meer dan de helft van de 50.000 dammen op de wereld bevindt zich in China. Bovendien ontspringen de belangrijkste Aziatische internationale rivieren in China. Het Tibetaanse plateau is ’s werelds grootste schatkamer van zoetwater en de bron van rivieren, die de levensader vormen van China en Zuid- en Zuidoost Azië. Dit maakt China de bron van grensoverschrijdende waterstromen naar het grootst aantal landen in de wereld.
Maar China weigert elke vorm van samenwerking. China heeft geen enkele overeenkomst met welk land dan ook afgesloten. China is toehoorder maar geen lid van de Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan van Laos, Cambodja, Thailand en Vietnam.
In een achtergrondartikel in Bangkok Post schetst Brahma Chellaney, hoogleraar strategic studies aan het Centre for Policy Research en auteur van Water: Asia’s New Battleground, China’s hegemonie en de gevolgen niet alleen voor de Mekonglanden, maar ook voor India, Rusland, Kazachstan en Nepal. De landen die het meest te lijden hebben van China’s waterhonger zijn de landen die het verst benedenstrooms van de Brahmaputra en Mekong liggen: Bangla Desh en Vietnam, de belangrijkste rijstleverancier van Azië.
Behalve de bouw van dammen is al even angstaanjagend de zogeheten Great Western Route op het Tibetaanse plateau, waarbij internationale rivieren worden omgeleid naar de Gele rivier. Dit project krijgt binnen drie jaar zijn beslag.
Het is essentieel voor  de vrede en stabiliteit in Azië, aldus Chellaney, dat China ervan wordt overtuigd te stoppen met het zich unilateraal toeëigenen van gedeeld water. Zo niet, dan wordt China de baas van de waterkranen van Azië en verwerft zo een enorme macht over het gedrag van zijn buren.

Xayaburi dam: Laos wacht op positieve signalen
23 november – Laos wacht op positieve signalen van zijn buren alvorens te beginnen met de bouw van de Xayaburi dam. Het hoopt dat een rapport, gemaakt door een Zwitsers bureau, Thailand, Cambodja en Vietnam kan overtuigen het groene licht te geven. Dit zei de Laotiaanse vice-minister-president Thongloun Sisolit dit weekend in Bali, waar een topconferentie van Asean plaatsvond.
‘Although the project is situated within our territory, nevertheless the Mekong river is an international river. Therefore, we must respect the opinions and views of those who are using the water resources.’
De Mekong-landen komen op 7 december bijeen om te beslissen over de dam. Formeel heeft Laos geen toestemming nodig van de andere landen. Het Zwitserse bureau heeft een aantal wijzigingen in het ontwerp voorgesteld om de sedimentstroom te verbeteren en vissen gemakkelijker te laten passeren. International Rivers, een in Californië gevestigde non-profit organisatie, die tot doel heeft rivieren te beschermen, is er niet van onder de indruk. In een verklaring van 9 november stelt de organisatie dat het rapport de invloed op vissoorten en de sedimentstroom onderschat.
De dam, die volgens planning in 2019 in bedrijf komt en US$ 3,5 miljard kost, is een gemeenschappelijk project van de Laotiaanse regering en het Thaise bedrijf CH Karnchang. Achter de dam (lengte: 800 meter, hoogte: 32 meter) gaat een reservoir ontstaan van 49 vierkante kilometer. Hiervoor moeten 2500 Laotianen wijken. De capaciteit bedraagt 1.260 MW, waarvan het grootste deel door Thailand wordt afgenomen.

Thailand geeft Xayaburi dam het groene licht
1 december – Thailand zal zich niet verzetten tegen de bouw van de Xayaburi dam in Laos, maar wanneer de dam milieuschade oplevert dient Vientiane daarvoor de verantwoordelijkheid te nemen. Thailand beschouwt het project als een interne aangelegenheid van Laos, waarin Bangkok zich niet dient te mengen, aldus minister Preecha Rengsomboonsuk (Natural Resources and Environment).
De bouw van de dam komt van 7 tot 9 december ter sprake tijdens een vergadering van de Mekong River Commission, een overlegorgaan van de Mekonglanden. Formeel heeft Laos geen toestemming nodig; consultatie volstaat. Cambodja heeft eerder aangedrongen op meer studies, Vietnam heeft gepleit voor een moratorium van 10 jaar op de bouw van dammen. Laos verwacht eind van het jaar met de bouw te kunnen beginnen. Het hoopt de buurlanden gunstig te kunnen stemmen met een rapport van een Zwitsers bureau. Dat heeft een aantal wijzigingen in het ontwerp voorgesteld om de sedimentstroom te verbeteren en vissen gemakkelijker te laten passeren. De dam wordt gebouwd door een Thais bedrijf en Thailand neemt ook het grootste deel van de elektriciteit af.
Pianporn Deetes, campagnecoördinator van International Rivers in Thailand, is teleurgesteld over de Thaise opstelling. Ze noemt het project niet in het belang van de bevolking en zegt tegen de dam te blijven actievoeren. ‘If it is constructed, more and more dams will follow and eventually the fertility along the river will disappear.’

Thailland overschat zijn energiebehoefte
4 december – Thailand hoeft helemaal geen elektriciteit af te nemen van de controversiële Xayaburi dam in de Mekong in Laos, want het land heeft die helemaal niet nodig. Bovendien is de elektriciteit van de dam duurder dan alternatieve opties. Dit stellen de energieresearchers Chuenchom Sangarasri Greacen en Chris Greacen in een rapport, opgesteld in opdracht van de milieu-organisatie International Rivers.
De onderzoekers schrijven dat het Power Development Plan (PDP 2010) van de regering de vraag naar energie de komende 20 jaar met 13.200 megawatt overschat. Volgens hen kan Thailand aan zijn toekomstige energiebehoefte voldoen zonder extra hydropower importen of investeringen in kolen en nucleaire energie.
‘The Thai government should immediately cancel its commitment to buy power from the Xayaburi and other Mekong mainstream dams and adopt a transparent and participatory process for determining future energy needs’, zegt Pianporn Deetes, coördinator van Rivers International in Thailand.
Volgens onderzoekster Chuenchom heeft de energieplanning in Thailand belangrijke tekortkomingen. Een verstandiger benadering om de toekomstige vraag te voorspellen, in combinatie met investeringen in schone energie, zou niet alleen lagere elektriciteitsrekeningen opleveren, maar ook Thailand’s emissies van broeikasgas en andere schadelijke stoffen verminderen.
Van woensdag tot vrijdag vergadert in Siem Raep de Mekong River Commission, een overlegorgaan van Laos, Cambodja, Vietnam en Thailand.  Belangrijkste agendapunt is de bouw van de Xayaburi dam. Cambodja wil dat Laos meer onderzoek doet naar de milieu-effecten, Vietnam pleit voor een moratorium van 10 jaar op de bouw dan dammen en Thailand houdt zich afzijdig. Formeel heeft Laos geen toestemming nodig van de buren; consultatie volstaat. Milieuorganisaties zijn een sterke tegenstander van de bouw, die een verwoestende uitwerking zou hebben op de Mekong en de bestaanszekerheid van de mensen die langs de rivier wonen.

‘Stel bouw Xayaburi dam 10 jaar uit’
6 december – Wanneer de Xayaburi dam in Laos de goedkeuring krijgt van Cambodja, Vietnam en Thailand, is dat het begin van een doemscenario waarbij nog eens 10 dammen in de Lower Mekong worden gebouwd. Dan verandert 55 procent van de rivier in stilstaand water, vissen kunnen niet meer migreren naar hun paaigronden, boeren worden afgesneden van de toevoer van sediment en miljoenen mensen kunnen geen vis meer eten die een belangrijke bron van proteine in hun maaltijden vormt.
Kirk Herbertson, werkzaam bij de Amerikaanse organisatie International Rivers, zet in Bangkok Post de gevolgen van de bouw van de controversiële Xayaburi dam nog eens op een rijtje – een dag voordat de Mekonglanden in Siem Raep (Cambodja) een beslissing nemen over de dam.
Laos denkt zijn buren over de streep te kunnen trekken met een rapport gemaakt door het Zwitserse bureau Poyry Energy. Met enkele aanpassingen in het ontwerp zou de dam geen schade opleveren voor het ecosysteem van de rivier. Herbertson betitelt het rapport als ‘quasi-wetenschappelijk’; ‘it has already been widely dismissed as greenwash’.
Twee andere rapporten verdienen wel de kwalificatie wetenschappelijk. In 2010 concludeerde een rapport, gemaakt in opdracht van de Mekong River Commission, een overlegorgaan van de betrokken landen, dat de elf voorgestelde dammen in de Lower Mekong waarschijnlijk ‘serious and irreversible environmental damage’ in alle vier landen veroorzaken. Het rapport pleit voor een uitstel van 10 jaar, te gebruiken voor meer wetenschappelijke studies. De MRC negeerde het rapport.
In 2011 zette een studie, gefinancierd door het US Agency for International Development, vraagtekens achter de kosten-baten analyses van regionale beleidsmakers. In één scenario bedragen de kosten US$274 miljard meer dan de baten.
Het minste wat de betrokken regeringen deze week kunnen doen, aldus Herbertson, is de constructie van dammen 10 jaar uitstellen. Thailand dient zijn plan te laten varen om elektriciteit van de dam te kopen. En donorlanden zouden fondsen moeten aanbieden ter financiering van verdere studie.
[In Bangkok Post van vandaag staat een paginagrote protestadvertentie tegen de bouw.]

Protestdemonstratie
7 december – Honderden leden van het Network of Thai People uit acht Mekong provincies hebben gisteren in Nong Khai gedemonstreerd tegen de bouw van de Xayaburi dam.

Protesten tegen Xayaburi dam nemen toe
8 december – Tegenstanders van de bouw van de Xayaburi dam in Laos wenden zich tot de Administrative Court, twee senaatscommissies en de regering in een poging de bouw te stoppen. De Administrative Court wordt gevraagd het contract tussen Thailand en Laos over de afname van elektriciteit in te trekken; de twee senaatscommissies is gevraagd het voorstel voor een moratorium van 10 jaar te steunen en de regering dient een openbare hoorzitting te houden.
Gisteren begon een 3-daagse vergadering van de Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan van Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam. Belangrijkste agendapunt is de bouw van de dam. Laos hoopt zijn buren over de streep te kunnen trekken met een rapport gemaakt door het Zwitserse bureau Poyry Energy. Met enkele aanpassingen in het ontwerp zou de dam geen schade opleveren voor het ecosysteem van de rivier. Cambodja wil dat Laos meer onderzoek doet naar de milieu-effecten, Vietnam pleitte eerder voor een moratorium van 10 jaar op de bouw van dammen en Thailand houdt zich afzijdig.
Alhoewel de dam in Laos wordt gebouwd, vindt Surachai Liaobunloetchai, voorzitter van de senaatscommissie Milieu, dat het project onderhevig is aan Thaise wetgeving (inclusief een openbare hoorzitting) omdat de dam wordt gebouwd door een Thaise bedrijf, vier Thaise banken het project financieren en het Thais elektriciteitsbedrijf 95 procent van de stroom afneemt.
In juni heeft het kabinet de Electricity Generating Authority of Thailand (Egat, het Thais elektriciteitsbedrijf) toestemming gegeven een contract over de levering van elektriciteit met Laos af te sluiten. Voor de tegenstanders van de bouw die uit acht provincies komen en zich verenigd hebben in het People’s Network, is die ‘niet gepubliceerde’ kabinetsbeslissing aanleiding om naar de rechter te stappen omdat een hoorzitting achterwege is gebleven, hetgeen volgens de Thaise wet verplicht is.

Uitstel voor Xayaburi dam
9 december – De vier Mekonglanden Thailand, Laos, Cambodja en Vietnam hebben gisteren geen definitieve beslissing genomen over het plan van Laos om in de Lower Mekong de Xayaburi dam te bouwen. Ze gaan Japan en internationale organisaties vragen om verdere studie te doen naar de gevolgen van de bouw.
‘The Mekong governments have made the right decision today’, zegt Pianporn Deetes van de milieuorganisatie International Rivers.’With so much at stake, more time is desperately needed so that an informed, participatory and responsible decision can be made. […] Proceeding with construction of the dam would be a tragedy for the Mekong river.’
Of het enthousiasme over het besluit van gisteren gerechtvaardigd is, is nog de vraag. Laos heeft al een weg aangelegd naar de bouwlokatie en andere voorbereidingen getroffen. Er zijn aanwijzingen dat daarmee wordt doorgegaan. Formeel heeft Laos geen toestemming van de andere landen nodig.

Uitstel of afstel, that’s the question
14 december – Wordt het uitstel of afstel voor de bouw van de Xayaburi dam in de Lower Mekong in Laos? Marktanalisten zijn teleurgesteld over de beslissing van de Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan van Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam, vorige week om nog meer milieuonderzoek te laten doen.
Chaiyatorn Sricharoen, analist bij Bualuang Securities, ziet zelfs de mogelijkheid van afstel. ‘We have started to see that the ecosystem en sustainability of the Lower Mekong have more weight than the benefits of selling the electricity from the dam.’ Chaiyatorn wijst op de weerstand in het Amerikaanse Congres tegen de bouw. De MRC zou daar gevoelig voor zijn.
Nat Panassutrakorn, analist bij KGI securities, zegt dat de beslissing van de MRC de markt heeft verbaasd en vragen heeft opgeroepen over de levensvatbaarheid van het project. ‘Although the Laotian government has the final say, there is a political effort behind the scenes and development of Xayaburi is critical to the rest of the planned dams along the Mekong River.’
Volgens Nat heeft de beslissing van de MRC om milieuonderzoek te laten doen door Japan en internationale organisaties niet specifiek betrekking op de Xayaburi dam maar heeft het onderzoek betrekking op de hele rivier.
De Xayaburi dam is de eerste van elf dammen die gepland zijn voor de Lower Mekong. De dam wordt gebouwd door het Thaise bedrijf Ch. Karnchang (CK), dat een aandeel van 57,5 procent in de dam heeft. PTT Plc en Electricity Generating Plc hebben respectievelijk 25 en 12,5 procent. Meer dan 90 procent van de elektriciteit wordt afgenomen door Thailand. De dam zou begin 2019 in bedrijf moeten komen.
Tegen de bouw bestaan bij milieuorganisaties grote bezwaren. Niet alleen zou de dam schadelijk zijn voor het ecosysteem, maar hij zou ook grote gevolgen hebben voor het levensonderhoud van de bevolking die van de rivier afhankelijk is.
SouthEast Asia Energy, toezichthouder op het constructiewerk van de dam, zegt dat met alle milieugevolgen rekening is gehouden in een studie die CK heeft overlegd aan de Laotiaanse regering.
In een poging de buurlanden over de streep te trekken heeft Laos dit jaar het Zwitserse bureau Poyry Energy onderzoek laten doen. Met enkele aanpassingen in het ontwerp zou de dam geen schade opleveren voor het ecosysteem van de rivier. Kirk Herbertson, werkzaam bij de Amerikaanse organisatie International Rivers, noemt het rapport van de Zwitsers evenwel ‘quasi-wetenschappelijk’; ‘it has already been widely dismissed as greenwash’.
In Thailand hebben bewoners uit acht Mekong-provincies zich verenigd in het People’s Network, dat via procedures in Thailand de bouw tracht tegen te houden.
Vietnam pleitte eerder voor een moratorium van 10 jaar op de bouw van dammen. Cambodja heeft altijd al om meer onderzoek gevraagd. En Thailand heeft begin deze maand bij monde van minister Preecha Rengsomboonsuk (Natural Resources and Environment) laten weten zich niet te zullen verzetten tegen de bouw mits Laos de verantwoordelijkheid neemt voor de milieuschade.

CK: Bouw Xayaburi dam begint in 2012
24 december – Ch Karnchang Plc (CK) is er zeker van dat volgend jaar wordt begonnen met de bouw van de omstreden Xayaburi dam in Laos. Directeur Plew Trivisvavet acht het onwaarschijnlijk dat de Laotiaanse regering het concessiecontract van US$3,7 miljard verbreekt.
Eerder deze maand besloot de Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan van Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam meer studie te laten doen naar de milieugevolgen van de dam.
Karnchang, Thailands derde grootste aannemingsbedrijf, heeft een aandeel van 57,5 procent in de dam. PTT Plc, ook Thais, 25 procent en de Electricity Generating Authority of Thailand (Egat) 12,5 procent. Egat neemt het grootste deel van de stroom af die de dam gaat produceren.
Cambodja en Vietnam alsmede tal van milieuorganisaties verzetten zich tegen de bouw; Thailand houdt zich afzijdig. Formeel heeft Laos geen toestemming nodig van de andere landen.

Idee voor Salween dam duikt weer op
13 februari – Na 20 jaar duikt de Salween dam weer op. Uthen Chatphinyo, adviseur watermanagement van de premier, haalt het idee weer uit de kast om een dam te bouwen in de Salween rivier, het water via een 88 km lange tunnel naar de Mae Taeng rivier in Chiang Mai te leiden en vandaar via natuurlijke waterwegen naar het Bhumibol stuwmeer.
Volgens Uthen vormt de dam de oplossing voor droogtes en overstromingen en is hij ook goed voor de productie van elektriciteit, waardoor Thailand geen kolengestookte centrales hoeft te bouwen. Bovendien kan vooruitlopend op het regenseizoen eerder water uit de grote stuwmeren worden geloosd zonder zorgen dat er in het droge seizoen een tekort aan water is omdat water uit de Salween kan worden omgeleid.
De Salween dam (kosten 200 miljard baht en goed voor 7.000 megawatt) zou 200 km stroomafwaarts van de controversiële Hut Gyi dam in Myanmar komen. De plannen voor die dam, die mede ontwikkeld wordt door het Thaise elektriciteitsbedrijf Egat, zijn voorlopig opgeschort na conflicten met minderheidsgroepen die de lokatie van de dam hebben bezet en protesten van mensenrechten- en milieugroepen.

Kort nieuws 7 maart
– Tot nu toe was de aandacht gericht op de mogelijke bouw van 11 dammen in de benedenstroom van de Mekong (waaronder de controversiële Xayaburi dam in Laos), maar er zijn ook plannen voor de bouw van 78 dammen in de zijrivieren van de Mekong en die hebben een evengrote verwoestende werking op de biodiversiteit en het bestaan van mensen die langs de rivier wonen. In Proceedings Of The National Academy Of Science is een studie over die dammen gepubliceerd. De studie is uitgevoerd door het Cambodjaans Inland Fisheries Research and Development Institute en de universiteiten van Stanford en Princeton. De researchers hebben gekeken naar de 27 dammen die gepland staan voor de periode 2015 tot 2030.

Kort nieuws 20 april
– In alle stilte en in strijd met de afspraken die zijn gemaakt in de Mekong River Commission (MRC), is het Thaise aannemersbedrijf Ch Karnchang Plc op 15 maart begonnen met de controversiële bouw van de Xayaburidam in Laos. Bewoners van acht Mekongprovincies demonstreren dinsdag bij het bedrijf, waar dan een aandeelhoudersvergadering wordt gehouden. Ze vrezen voor milieuschade en voor hun levensonderhoud. In de MRC, een intergouvernementeel overlegorgaan van Thailand, Laos, Cambodja en Vietnam, is in december afgesproken dat eerst verder onderzoek zou worden gedaan naar de ecologische gevolgen van de bouw.

Kort nieuws 25 april
– Zoals aangekondigd hebben bewoners van de Mekongprovincies gisteren gedemonstreerd bij het hoofdkantoor van het Thaise aannemingsbedrijf Ch Karnchang, dat op 15 maart in alle stilte is begonnen met de bouw van de omstreden Xayaburi dam in Laos. De demonstranten droegen zwarte shirts met de tekst ‘No Dam on Mekong River’. Ze marcheerden ook naar het hoofdkantoor van de Siam Commercial Bank, een van de geldschieters van het project. De demonstranten wezen erop dat de Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan van de Mekonglanden, in december heeft besloten dat nadere studie naar de ecologische gevolgen nodig is. De bouw van de dam, die 8 jaar in beslag neemt, is dit jaar goed voor 30 procent van de omzet van Karnchang.

Kort nieuws 27 april
– De WWF heeft de Mekong River Commission opgeroepen vertegenwoordigers naar de Xayaburi dam in Laos te sturen. Het Thaise aannemingsbedrijf Ch Karnchang is al op 15 maart begonnen met de bouw van de dam, alhoewel de MRC, een intergouvernementeel overlegorgaan van de vier Mekonglanden, in december heeft afgesproken dat eerst nadere studie naar de ecologische gevolgen zou worden gedaan. De WWF heeft Laos gevraagd waarom het die afspraak heeft geschonden.

Kort nieuws 30 juni
– Het Thaise aannemingsbedrijf Ch Karnchang is al volop bezig met werkzaamheden ten behoeve van de aanleg van de controversiële Xayaburi dam in Laos. Er wordt al gebaggerd, een betonnen muur wordt opgetrokken en de bewoners van één dorp zijn al elders gehuisvest. Het bedrijf beweert dat het alleen om voorbereidende werkzaamheden gaat. De in California gevestigde organisatie International Rivers beschuldigt het bedrijf ervan lak te hebben aan het diplomatiek overleg over de toekomst van de Mekong.

Kort nieuws 14 juli
– De VS tasten diep in de buidel. In het kader van het Lower Mekong Initiative Vision 2020 programma (LMI) krijgen Thailand, Cambodja, Myanmar, Laos en Vietnam de komende 3 jaar US$50 miljoen, te besteden aan sociale ontwikkeling en milieuzaken. Het LMI werd in 2008 in Phuket gelanceerd. De VS geven ook US$1 miljoen aan de intergouvernementele Mekong River Commission (MRC)  en US$2 miljoen aan het visserijprogramma van de MRC.

Kort nieuws 15 juli
– Laos heeft Thailand, Vietnam en Cambodja uitgenodigd voor een 2-daags bezoek aan de geplande Xayaburi-dam. Deelnemers aan de inspectie worden gebriefd over het onderzoek van Zwitserse en Franse consultants naar de milieugevolgen van de aanleg.
De uitnodiging volgt op een bezoek van minister Hillary Clinton aan Laos. Zij heeft de Laotiaanse regering opgeroepen meer studies te doen. Minister-president Thonsing Thammavong heeft Clinton verzekerd dat het project niet doorgaat zonder toestemming van de buurlanden. Volgens International Rivers, een Amerikaanse organisatie, is het werk aan de dam al begonnen.
– Nog meer Xayaburi-dam. Dorpelingen van het Network of People in Eight Mekong Provinces stappen naar de Administrative Court. Ze klagen de Electricity Generating Authority of Thailand (Egat) en drie andere staatsbedrijven aan en eisen dat de rechtbank de koopovereenkomst tussen Egat en de ontwikkelaar van de dam nietig verklaart. Egat koopt 95 procent van de elektriciteit die door de dam opgewekt gaat worden. Volgens de klagers heeft de dam een verwoestend effect op de visstand, dus op het levensonderhoud van de mensen die afhankelijk zijn van de visserij.

Kort nieuws 17 juli
– De Laotiaanse minister van Buitenlandse Zaken spreekt klare taal: Laos heeft een stop gezet op verdere ontwikkeling van de Xayaburi dam in de Mekong totdat de zorgen van de buurlanden over de milieugevolgen van de aanleg zijn weggenomen.
Dinsdag brengt een internationaal gezelschap op uitnodiging van de Laotiaanse regering een bezoek aan de plaats waar de dam moet komen. Het is de eerste keer dat Laos een dergelijk bezoek toestaat. Uitgenodigd zijn leden van de Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan van de Mekonglanden, vertegenwoordigers van de Asian Development Bank, de Wereldbank en de ambassades van de Mekonglanden.
Beurshandelaren lijken niet onder de indruk van de Laotiaanse stop, want het aandeel Karnchang, de bouwer van de dam, bleef ongewijzigd na de mededeling van de minister.

Kort nieuws 19 juli
– Het Thaise aannemingsbedrijf Ch. Karnchang Plc, dat de controversiële Xayaburi dam in Laos gaat bouwen, blijft optimistisch. Die dam komt er, ondanks een mededeling van de Laotiaanse minister van Buitenlandse Zaken dat de planvorming is stilgelegd in afwachting van verder milieuonderzoek.
Karnchang-voorzitter Aswin Kongsiri zegt dat bij de planning rekening is gehouden met vertragingen. ‘Als het project niet meer dan een paar maanden wordt uitgesteld, denk ik dat de dam op het geplande tijdstip in 2020 klaar is.’ Aswin bevestigt dat de bouw van de dam nog moet beginnen, maar een toegangsweg naar de bouwplaats is al wel aangelegd.
Ook de banken die het project financieren, blijven vertrouwen houden in de dam en de Electricity Generating Authority of Thailand bevestigt dat ze de door de dam opgewekte stroom gaat afnemen.
De milieugroep International Rivers reageerde eerder positief op de mededeling van de Laotiaanse minister. ‘We verwelkomen Laos’ belofte om de dam uit te stellen’, zegt Kirk Herbertson, coördinator International Rivers voor Zuidoost Azië. Wel zet hij vraagtekens bij de voorbereidende werkzaamheden van Karnchang. De organisatie roept de regering van Laos op om het bedrijf te gelasten daar onmiddellijk mee te stoppen. En ze wil dat de regering de plannen om nog meer dorpen te verplaatsen, bevriest.
De andere Mekong-landen, Thailand, Cambodja en Vietnam, hebben nog niet het groene licht gegeven voor de bouw.

Kort nieuws 22 juli
Waar of niet waar? De Thaise aannemer zegt dat er alleen een toegangsweg is aangelegd naar de plaats waar de controversiële Xayaburi dam in de Mekong rivier in Laos moet komen en de Laotiaanse overheid zegt dat de planvorming is opgeschort totdat de overige Mekonglanden akkoord gaan.
Een team van Bangkok Post ging dat eens controleren en wat blijkt: in de rivier is over de halve breedte een dijk van gravel aangelegd (foto links), delen van een heuvel zijn geëgaliseerd en er zijn wegen aangelegd en gebouwen opgetrokken in enkele werkkampen. Het dorp Ban Nouay Souy is al met de grond gelijk gemaakt en de bewoners zijn geherhuisvest. De veiligheidsmaatregelen zijn streng. Buitenstaanders en geherhuisveste dorpelingen wordt de toegang ontzegd.
De graveldijk die 400 meter lang is, bemoeilijkt de doorvaart in het resterende deel omdat daar een sterke stroming staat. Een kleine longtail boot lukt het niet te passeren, zegt een schipper.
Begin deze maand bracht de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton een bezoek aan Laos. Ze drong er bij de regering op aan het project stil te leggen totdat nader milieuonderzoek is gedaan. Vorige week bezochten ambassadeurs, donoren en anderen op uitnodiging van de Laotiaanse overheid het gebied, maar ze kregen slechts zorgvuldig geselecteerde delen van de bouwplaats te zien.

Kort nieuws 1 augustus
– Annuleer de overeenkomst over de aankoop van elektriciteit, geproduceerd door de aan te leggen Xayaburi dam in Laos. Dat verzoek doet de Rivers Coalition in Cambodia in een brief aan premier Yingluck en de premier van Laos. De organisatie vraagt beide landen ook om de (Thaise) aannemer te gelasten alle werkzaamheden te stoppen totdat een (nieuwe) studie naar de milieugevolgen van de dam is afgerond. De Electricity Generating Authority of Thailand neemt 95 procent van de stroom af.

Xayaburi dam: de eerste bewoners zijn al de pineut
‘We hebben ons hele leven bij de rivier gewoond en plotseling moeten we op een berg wonen. Hoe in vredesnaam gaan we overleven? Ik heb werkelijk geen idee.’ Deze verzuchting van de 31-jarige Nun  is in een notendop het lot van de 100 gezinnen uit het dorp Houay Souy die al hebben moeten wijken voor de geplande Xayaburi dam in Laos. In januari kregen ze te horen dat ze naar een dorp 40 kilometer verder moesten verhuizen. Enkele dagen later moesten ze al weg zijn.
In Houay Souy leefden ze van de visserij, tuinieren op de oevers van de Mekong en zeven naar goud; in hun nieuwe dorp bij Ta Lan moeten ze maar zien hoe ze rondkomen, want de grond die hen beloofd was, kregen ze niet. De geherhuisveste dorpelingen kregen een betonnen huis van 2 verdiepingen, een compensatie voor de omgehakte teakbomen en ze krijgen 3 jaar een maandtoelage van 120.000 kip (480 baht) per persoon per huishouden. Compensatie voor verloren gegaan vistuig en land zat er niet in.
Dat is geheel in tegenspraak met wat de Laotiaanse vice-minister van Energie en Mijnen in juli een delegatie buitenlanders, op bezoek in Luang Prabang, vertelde. De regering zou bij herhuisvesting dezelfde voorzieningen treffen als bij de Nam Theun 2 dam. Deze voorzieningen, opgesteld door de Wereldbank, behelzen de bouw van huizen en openbare voorzieningen en een programma om de bewoners te helpen bij het vinden van nieuwe bestaansmiddelen. Weinig daarvan hebben de Houay Souy bewoners gezien.
En de 100 die nu zijn verhuisd – of moet ik schrijven gedeporteerd – zijn niet de enigen. In totaal zullen 458 huishoudens het veld moeten ruimen voor een dam, die nog niet eens het groene licht heeft gekregen van de andere Mekonglanden. Want die zitten dadelijk met de gebakken peren, met name Vietnam. Naar schatting 40 miljoen mensen zijn voor hun levensonderhoud afhankelijk van de rivier. En dan te bedenken dat de Xayaburi dam de eerste van zes dammen is die gepland zijn voor dit deel van de Mekong. Het zal nog lang onrustig blijven in het gebied.
(Bron: Bangkok Post, Spectrum, 5 augustus 2012)

Kort nieuws 8 augustus
– Het Network of People in Eight Mekong Provincies heeft de Central Administrative Court gevraagd de overeenkomst tussen Egat, het elektriciteitsbedrijf van Thailand, en Xayaburi Power, de beheerder van de aan te leggen Xayaburi dam in Laos, te annuleren. De groep overweegt ook de banken aan te klagen die de bouw financieren. Ze vrezen voor ernstige milieuschade en voor hun middelen van bestaan wanneer de dam gebouwd wordt.

Kort nieuws 4 september
– Verrassend bericht. Niet alleen is de bouw van de Xayaburi dam in Laos omstreden, maar er blijkt nu ook begonnen te zijn aan een tweede dam in de Mekong, de Don Sahong dam. Bewoners berichten dat een waterval bij de geplande lokatie is opgeblazen, aldus International Rivers, die de lokatie vorige maand bezocht.
Evenals de Xayaburi dam heeft ook deze dam nog niet het groene licht gekregen van de Mekong River Comission (MRC), een intergouvernementeel overlegorgaan van de Mekonglanden. De bewoners hebben te horen gekregen dat ze vanaf 2014 niet meer in het gebied mogen vissen.
De Don Sahong dam komt op 2 kilometer van de grens met Cambodja. De dam wordt gebouwd door een Maleisisch bedrijf. Volgens een studie van de MRC blokkeert de dam de enige plaats in de rivier die vissen gedurende het droge seizoen kunnen passeren.

Dinsdag 6 november
– Stiekem was er al aan begonnen, maar nu is het officieel: de controversiële Xayaburi dam in de beneden Mekong heeft het groene licht gekregen van de Laotiaanse regering. Milieu- en bewonersorganisaties kunnen op hun kop gaan staan: die dam komt er, maar dat was eigenlijk al vanaf het begin duidelijk. Morgen wordt het officiële startschot gegeven met een ‘ground-breaking’ ceremonie.
Gisteren demonstreerde het Network of Thai People in Eight Mekong Provinces met 45 bootjes op de Mekong. Die dag vergaderden ook Aziatische en Europese regeringsleiders in Vientiane. ‘Wij willen dat de bezoekende regeringsleiders zich bewust worden van het Xayaburi project en de gevolgen die het heeft voor de mensen die benedenstrooms wonen’, zegt woordvoerder Pianporn Deetes.
Die gevolgen zijn al uitgebreid bestudeerd: de migratie van vis wordt bemoeilijkt en de sedimentatie neemt toe. Maar volgens buitenlandse consultants vallen de effecten mee omdat het ontwerp van de dam is aangepast. De dam krijgt een visladder en sedimentopeningen.
De Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan van de vier Mekonglanden, heeft geen ernstige bezwaren meer tegen de dam, die in 2019 operationeel moet zijn. De meeste opgewekte elektriciteit gaat naar Thailand. De dam wordt ook door een Thais bedrijf gebouwd en mede door Thaise banken gefinancierd. De kosten bedragen US$3,5 miljard.

Vrijdag 9 november
– De adjunct-directeur van Xayaburi Power heeft een scheve schaats gereden door de tegenstanders van de bouw van de Xayaburi dam in de Mekong rivier in Laos ervan te beschuldigen dat ze de mensen misleiden. De quote is te vinden op de website van de New York Times.
Respectloos en beledigend, vindt het Network of People in Eight Mekong Provinces. Het eist dat de man zijn verontschuldigingen aanbiedt. ‘Ons gevecht tegen de dam is gebaseerd op onze kennis van het Mekong-ecosysteem en zorgen over de gevolgen voor ons levensonderhoud.’

Vrijdag 16 november
– Tegenstanders van de bouw van de Xayaburi dam in Laos hebben de Central Administrative Court om een spoedzitting gevraagd. Haast is geboden omdat Laos deze maand (officieel) is begonnen met de bouw van de dam. Bewoners van acht Mekongprovincies hebben de rechtbank in augustus al gevraagd de koopovereenkomst tussen het elektriciteitsbedrijf van Thailand en de Xayaburi Power Company te schorsen. De rechtbank heeft nog niet besloten of de zaak in behandeling wordt genomen.
De koopovereenkomst voorziet in de afname van elektriciteit door de Electricity Generating Authority of Thailand (Egat) vanaf 1 januari 2019 tot 3 december 2047. Egat betaalt daarvoor 370,58 miljard baht.
Gisteren vond een seminar over de dam plaats, georganiseerd door de senaatscommissie goed bestuur en corruptieonderzoek. Vertegenwoordigers van Egat, de Thaise aannemer Ch. Kanchang en de commerciële banken die het project financieren, waren daarvoor uitgenodigd, maar lieten zich niet zien. Tegenstanders van de dam, alsmede Cambodja en Vietnam maken zich zorgen over de invloed die de dam heeft op de voedselvoorziening in de regio. Een Vietnamese wetenschapper denkt dat de rijstverbouw in de Mekongdelta te maken krijgt met verzilting.
Een milieugroep uit Bangkok heeft de kamercommissie grond, natuurlijke hulpbronnen en milieu gevraagd een onderzoek te doen naar alle partijen die betrokken zijn bij de bouw van de dam.

Maandag 19 november
– Alhoewel de bouw officieel is begonnen, geven milieugroepen hun verzet tegen de Xayaburi dam in Laos niet op. Ze roepen de leiders van de Mekonglanden op het platform van de Asean-top te gebruiken om het werk te laten stilleggen. Die topconferentie begon gisteren in Phnom Penh.
Zowel Laos als Thailand steunen de bouw, Cambodja en Vietnam maken zich evenals milieugroepen zorgen over de gevolgen, onder andere voor het levensonderhoud van de mensen die van de visserij in de rivier afhankelijk zijn.
Uit een onderzoek is gebleken van 23 van de 100 vissoorten gevaar lopen; de Mekong giant catfish zou zelfs kunnen uitsterven. Verder wordt gevreesd voor een toename van de sedimentatie en verzilting in de Mekongdelta.

Maandag 14 januari 2013
– Heeft de Mekong River Commission (MRC) nog wel enig nut, nu Laos de bouw van de controversiële Xayaburi dam in de Mekong doorzet? Die vraag werpt Bangkok Post op aan de vooravond van een vergadering van het intergouvernementele overlegorgaan van de vier Mekonglanden op woensdag en donderdag in Luang Prabang (Laos).
Zeker is al wel dat Vietnam en Cambodja, de twee landen die de meeste schade zullen ondervinden van de dam, de kwestie niet op de agenda hebben laten zetten. Beide landen en Thailand hebben eerder om meer onderzoek gevraagd naar de milieu-effecten van de dam, maar Laos vindt dat het laatste onderzoek afdoende is. Dit heeft geresulteerd in veranderingen aan de visladder en sluisdeuren voor de sedimentstroom. Bovendien is de dam een zogeheten run-of-river dam, die een minimaal effect op de waterstroom heeft.
Thailand heeft het groene licht gegeven voor de bouw, wat niet zo verwonderlijk is want de dam wordt gebouwd door een Thais bedrijf met financiële steun van Thaise banken en het grootste deel van de elektriciteit wordt door Thailand afgenomen. Tegen de bouw is door tal van milieugroepen geprotesteerd, waaronder het Thaise Network of People in Eight Mekong Provinces.
Voormalig senator Kraisak Choonhavan hoopt dat de MRC een centrale rol blijft spelen bij het beheer van de Mekong. Nog eens tien dammen staan gepland voor de Lower Mekong, de meeste in Laos; China heeft al vier dammen gebouwd in de Upper Mekong.
‘We willen niet dat de MRC op een zijspoor wordt gerangeerd’, zegt Kraisak. ‘Bij toekomstige beslissingen over hydropower projecten dient rekening te worden gehouden met de zorgen van alle partijen. Wanneer het besluitvormingsproces buiten de MRC plaatsvindt, verliest de commissie haar legitimiteit en is de $300 miljoen internationale steun aan de commissie weggegooid geld.’

Zondag 20 januari
– Vietnam en Cambodja hebben Laos opgeroepen te stoppen met de bouw van de Xayaburi dam. Dit zegt International Rivers (IR) in een verklaring, uitgegeven na een vergadering van de Mekong River Commission (MRC), een intergouvernementeel overlegorgaan van de vier Mekonglanden.
Op de vergadering, die woensdag en donderdag in Laos werd gehouden, heeft Cambodja tijdens een verhitte discussie Laos ervan beschuldigd nagelaten te hebben de overige landen te consulteren, aldus IR, een in New York gevestigde milieuorganisatie die zich bezighoudt met de bescherming van rivieren.
Vietnam heeft Laos gevraagd de werkzaamheden, die in november zijn begonnen, stil te leggen totdat de milieustudie is afgerond, waarover vorig jaar in een vergadering van de Mekong River Council overeenstemming is bereikt.
In de MRC overleggen de vier landen over ontwikkelingen in de Mekong, maar geen enkel land heeft vetorecht. De bouw van de Xayaburi dam is omstreden. Volgens milieuorganisaties wordt de visstand bedreigd en daardoor het levensonderhoud van miljoenen mensen.

Zaterdag 26 januari
– Thailand’s tweede grootste aannemingsbedrijf Ch. Karnchang Plc zegt dat de controversiële Xayaburi dam in Laos voor 10 procent klaar is. De mededeling bevestigt het vermoeden van activisten dat Laos het werk aan de dam nooit heeft stilgelegd, ondanks beloftes dat het zou wachten op verdere studies naar de milieueffecten. Officieel zou de constructie op 7 november zijn gestart. Met name Vietnam en Cambodja hadden op verdere studies aangedrongen.

Zondag 20 oktober 2013
– Het Mekong Basin Community Council Network (MBCC) heeft de regering opgeroepen zich te verzetten tegen de bouw van twee dammen in de Mekong: de Xayaburi dam en de Don Sahong dam, beide in Laos. Volgens het netwerk bedreigen de dammen het levensonderhoud van zestig miljoen mensen. De MBCC beschuldigt Laos ervan de Mekong Agreement van 1995 te hebben geschonden. Die vereist consultatie van de andere Mekonglanden.
De bouw van de Xayaburi (door een Thaise aannemer) is al begonnen, met de Don Sahong wordt volgende maand begonnen. Die gaat volgens biologen ten koste van een van de belangrijkste habitat voor de migratie van vissen.
Premier Yingluck ging gisteren in haar wekelijks programma Yingluck Government Meets the People op de kwestie in, maar wat ze zei is – zoals gebruikelijk – dermate nietszeggend dat ik het niet eens kan citeren.

Donderdag 20 februari 2014
– Milieuactivisten eisen dat alle plannen voor de bouw van dammen in de Mekong worden geschrapt. Ze dreigen met harde acties, wanneer ermee wordt doorgegaan. Vooral Laos is de gebeten hond met de constructie van de Xayaburi dam (21 procent voltooid) en het plan een dam te construeren in Hou Sahong.
De aanslag op de visserij, de visstand, het milieu en het levensonderhoud van de mensen die van de rivier afhankelijk zijn, kwam weer eens ter sprake tijdens een forum in Laos over de Don Sahong dam. Coördinator Itthipol Kamsuk van het Northeast Community Network of the Mekong River Basin kondigde een campagne aan klanten van de vier banken, die de projecten financieren, te vragen hun spaartegoeden terug te trekken. Een vertegenwoordiger van het Vietnam Rivers Network drong aan op meer druk op de regeringen van de Mekonglanden om zich te houden aan de Mekong Agreement van 1995. Daarin is afgesproken de rivier te beschermen. De inmiddels gebouwde dammen hebben de ecologie van de Vietnamese delta al geschaad.

Mekong Volksraad moet bedreigde rivier redden
5 april – Het is hoognodig dat de mensen die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van de Mekong, de krachten bundelen en een vuist maken tegen de aanslagen op de rivier. Want het wateraanbod uit de rivier, die door vijf landen stroomt, wordt de komende jaren een bron van conflict.
Milieuactivisten willen dat een Mekong Volksraad wordt opgericht om de internationale rivier te beschermen. Die raad kan een tegenwicht vormen voor de Mekong River Commission (MCR), een intergouvernementeel overlegorgaan van de Mekonglanden (zonder China), dat ‘tandenloos’ is geworden.
Het voorstel voor de oprichting van zo’n raad werd gedaan door Niwat Roykaew, vertegenwoordiger van de Chiang Khong Conservation Group, tijdens het door de Asean Journalists Club georganiseerde seminar ‘Dry Mekong’. Pogingen om zo’n raad in het leven te roepen zijn tot nu toe vastgelopen op beperkte financiën en ‘unclear parameters’ [?].
Vandaag vergaderen de vier Mekonglanden Thailand, Laos, Vietnam en Cambodja in Ho Chi Minh City (Vietnam) over de Mekong. Thailand wordt vertegenwoordigd door minister Surapong Tovichakchaikul (Buitenlandse Zaken), maar die heeft al laten weten weinig te kunnen doen omdat de regering demissionair is.
Niwat vindt dat de vier regeringen goed moeten luisteren naar de noden van de bevolking, die lijdt als gevolg van de bouw van dammen door China en Laos. Volgens Pianporn Deetes, een vertegenwoordiger van International Rivers Thailand, fluctueert het waterpeil in de rivier als gevolg van de zes dammen in China. Het is niet de natuur die de fluctuaties veroorzaakt. Periodes van ernstige droogte en overstromingen wisselen elkaar daardoor af. Uiteindelijk zullen de dammen de traditionele levenswijze langs de rivier vernietigen, voorspelt Pianporn.
De twee hete hangijzers zijn momenteel de bouw van de Xayaburi dam (die voor 30 procent klaar is) en de Don Sahong dam, waarvan de bouw eind dit jaar begint, beide in Laos. Cambodja en Vietnam maken zich ernstig zorgen over de schade aan de ecologie en de bedreiging van de voedselzekerheid.
De MCR heeft een persverklaring uitgebracht waarin de leiders van de vier landen, die de Mekong River Commission Summit bijwonen, worden opgeroepen een geïntegreerd beleid te ontwikkelen op het gebied van energie, voedsel en water, en zich bewust te zijn van de uitdagingen die verband houden met de klimaatverandering. Uitdagingen kunnen kansen zijn, stelt de verklaring [tegen beter weten in?] hoopvol. 

Zondag 6 april
– Mislukt. Zo betitelt milieuorganisatie International Rivers de top van de Mekong River Commission, die zaterdag in Ho Chi Minh City werd beëindigd. IR is teleurgesteld dat de leiders van de vier Mekonglanden zich niet met hand en tand hebben verzet tegen de bouw van twee dammen door Laos. IR wil dat alle werkzaamheden aan beide dammen worden stopgezet en dat gewacht wordt op de resultaten van een aantal studies.
De top beperkte zich echter tot de erkenning dat de ontwikkeling van hydropower negatieve milieu en sociale gevolgen kan hebben. Verder herbevestigden de vier Mekonglanden hun wens tot samenwerking en implementatie van de Hua Hin Declaration uit 2010, een verklaring met veel vrome woorden over de mogelijkheden en uitdagingen in de komende tien jaar op het gebied van bevolkingsgroei, de stijgende vraag naar water, voedsel en energie en klimaatverandering.

Woensdag 25 juni
– De strijd om de controversiële in aanbouw zijnde Xayaburi dam in de Mekong in Laos is weer opgelaaid. De Supreme Administrative Court neemt een verzoekschrift van 37 rivierbewoners in behandeling over de afname van stroom die de dam aan Thailand gaat leveren.
In 2011 kregen de bewoners bij een lagere rechtbank geen gehoor voor hun klacht, die gericht is tegen het landelijk elektriciteitsbedrijf Egat, de National Energy Policy Council, de ministeries van Milieu en van Energie en het toenmalige kabinet. De klacht werd afgewezen omdat de bewoners geen ‘betrokken partij’ waren.

Donderdag 16 oktober
– Ze proberen het maar weer eens: de bouw van de Xayaburi dam in Laos tegenhouden. Nu door de Administrative Court te vragen het landelijk elektriciteitsbedrijf te verbieden om elektriciteit te kopen, die door de dam in de Mekong opgewekt gaat worden. De gang naar de rechter door dorpelingen die langs de rivier wonen, heeft tot doel de bouw van de dam te vertragen, want die is in 2012 al begonnen.
Vier maanden geleden nam de Supreme Administrative Court al een petitie tegen de Thaise regering in behandeling, maar wat de relatie tussen beide zaken is, ontgaat me, behalve dan dat ze hetzelfde doel hebben: Weg met die vermaledijde dam, die de visstand en het levensonderhoud van de rivierbewoners bedreigt. De advocaat van de dorpelingen verwacht dat de dam voor 70 procent klaar is als de rechtbank vonnist.
De dorpelingen hopen dat een verbod van de rechter het vertrouwen van aannemers en banken om nieuwe leningen te verstrekken ondermijnt, zodat Laos de bouw afblaast. Maar dat lijkt me ijdele hoop gezien de belangen die een rol spelen.

Schimmenspel rond Don Sahong dam
25 januari – Het Water Resources Department (WRD) gaat buurland Lao vragen nog eens zes maanden uit te trekken voor gesprekken over de aanleg van de Don Sahong dam in een van de vertakkingen van de Mekong. WRD-hoofd Chatuporn Buruspat zegt dat het uitstel nodig is om ‘details te verduidelijken’ zodat de dam geen negatieve gevolgen heeft voor Thais die langs de rivier wonen, het milieu en de lokale visserij.
De WRD heeft over de voorgenomen bouw gesprekken gevoerd met bewoners. Velen verzetten zich tegen de bouw en ze zijn niet de enigen. Ook de (Thaise) Assembly of the Poor vindt de bouw ongewenst omdat die de migratie van vissen hindert. In Cambodja en Vietnam verzetten rivierbewoners zich eveneens. Vooral Vietnam gaat de wrange vruchten plukken van de dam.
Het uitstel van zes maanden is mogelijk op basis van de Procedures for Notification, Prior Consultation and Agreement (PNPCA). Die stelt de andere Mekonglanden in de gelegenheid het project en de gevolgen te evalueren. Klinkt goed, maar betekent niets, want Laos is niet verplicht naar de andere landen te luisteren.
Deze week houdt de Mekong River Commission, een intergouvernementeel overlegorgaan van de vier Mekonglanden, een speciale vergadering. Thailand zal daarin op verlenging van de consultatieperiode aandringen en een rapport indienen met de resultaten van de gevoerde gesprekken. Het WRD gaat ook voor de leden van de Assembly of the Poor een veldtrip naar de bouwplaats organiseren, zodat ze uit de eerste hand informatie kunnen verzamelen.
Als ik eens in mijn glazen bol mag kijken. Die dam komt er, zoals ook de controversiële Xayaburi dam verder stroomopwaarts er komt. Dat consultatieproces is niet meer dan een schimmenspel om tegenstanders de mond te snoeren. Maar, en dat hoop ik dan maar: de bevolking laat zich niet (meer) met een kluitje in het riet sturen.

Actiedag tegen dammen
14 maart – Vandaag is International Day of Action for Rivers and against Dams. Een geschikte gelegenheid om nog eens te protesteren tegen de aanleg van dammen in de Mekong, het uitbaggeren van de rivier en opblazen van rotsformaties ten behoeve van grote vrachtschepen.
De Mekong-Lanna Culture and Natural Resources Group in Chiang Rai heeft nog niet het moede hoofd in haar schoot gelegd. De groep roept China op naar rivierbewoners te luisteren wanneer het plannen voor de rivier maakt en ze vraagt de regering te laten zien dat ze bereid is zich in zetten voor een duurzame ontwikkeling van de Mekong.
Sinds China in 1996 de eerste dam in Yunnan bouwde, zien omwonenden ongebruikelijke getijdestromingen en fluctuaties in het waterpeil. Vijftig vissoorten hebben al het loodje gelegd. Thans heeft China vijf dammen in bedrijf en acht worden overwogen of zijn in aanbouw.
Dit jaar is de situatie extreem. Tussen 5 en 8 maart steeg het waterpeil van 1,34 naar 2,61 meter en op donderdag zakte het naar 2,34 meter, ondanks dat er geen regen viel. De bewoners vermoeden dat de waterstroom niet door het weer maar door de dammen wordt gestuurd. Normaal zou het water tussen december en april moeten zakken.
Niet alleen China maar ook Laos doet een aanslag op de visrijkste rivier ter wereld. In aanbouw is de Xayaburi dam en op het punt van beginnen is de Don Sahong dam. Beide vormen een onneembare barrière voor vissen om paaiplaatsen te bereiken. En bij die twee blijft het niet: er zijn ook plannen voor nog eens tien dammen in Laos en twee in Cambodja. 

Commentaar: Laos krijgt onderuit de zak
5 november – Bangkok Post geeft Laos onderuit de zak omdat het buurland gaat beginnen met de bouw van de hoogst omstreden Don Sahong dam. Daarvan zal met name Cambodja de wrange vruchten plukken omdat de al krimpende visstand in het Tonle Sap meer er verder door zal teruglopen. Ook zullen waterstromen en kreken stroomafwaarts erdoor veranderen. En wat komt ervoor terug? Hydroelektriciteit  zonder dat nagedacht is of daar wel behoefte aan bestaat in de regio.
De krant hekelt vooral het feit dat Laos geen rekening houdt met zijn buurlanden. Het werk begint voor het eind van de maand; de buurlanden hebben het nakijken. Alhoewel de vier landen de Mekong rivier delen, is geen enkel land geconsulteerd of gevraagd om met alternatieven te komen. Tot recent werkte Laos zelfs in het geniep aan de voorbereidingen van de dam.
De geschiedenis herhaalt zich, want met de bouw van de Xayaburi dam ging het net zo, zij het dat Thailand geen bezwaar maakte. Da’s niet zo verwonderlijk want een Thais bedrijf bouwt de dam en Egat gaat een belangrijk deel van de opgewekte elektriciteit afnemen. Protesten van bewoners over de aanslag op het milieu en hun middelen van bestaan werden terzijde geschoven.
De toekomst heeft nog veel meer ellende in petto. Bloomberg heeft onlangs in een onderzoek vastgesteld dat Aziatische regeringen plannen hebben voor of bezig zijn met de constructie van 500 dammen. Ja, u leest het goed: vijfhonderd! Het rapport citeert voormalig Wereldbank adviseur Michael Cernia. Die zegt: Het stijgende water achter de dammen zal de mensen als ongedierte verdrijven. Hij heeft gelijk, stelt BP pessimistisch vast. (Bron: Bangkok Post, 4 november)

Zaterdag 28 november
– 8.200 mensen uit het gebied van de beneden-Mekong hebben hun handtekening gezet onder een petitie waarin Laos wordt gevraagd te stoppen met het ontwikkelen van hydroprojecten. De huidige dammen in China zorgen al voor ongebruikelijke waterfluctuaties, die de migratie van vissen verstoren en het lokale levensonderhoud ontregelen. De Xayaburi dam (in aanbouw) en de geplande Don Sahong dam zullen die problemen alleen maar verergeren. In de petitie worden de andere Mekonglanden opgeroepen actie te ondernemen. In de haven van Chiang Saen (Chiang Rai) ondervindt het scheepvaartverkeer hinder van de huidige lage waterstand.

Mekong dorpelingen vechten voor hun rechten
1 december – ’t Is een juridisch novum: een Thaise rechtbank die zich gaat bezighouden met de gevolgen van de in aanbouw zijnde Xayaburi dam in Laos. In het beklaagdenbankje van de bestuursrechtbank zitten het landelijk elektriciteitsbedrijf Egat en vier overheidsdiensten. Zij tekenden in 2011 de Power Purchase Agreement, die voorziet in de afname van 95 procent van de door de dam opgewekte elektriciteit.
De zaak is aanhangig gemaakt door 37 dorpelingen van het Network of Thai People in Eight Provinces. In 2012 kregen ze geen gehoor bij de bestuursrechter, die zich niet bevoegd achtte over de grens te kijken. Maar in juni 2014 vernietigde de Supreme Administrative Court dat besluit. Immers: de grondwet en andere wetten schrijven voor dat woongemeenschappen het recht hebben om geïnformeerd te worden en te participeren in elk project dat door overheidsdiensten wordt uitgevoerd en dat gevolgen heeft voor natuurlijke hulpbronnen, milieu, levensonderhoud en woongemeenschappen.
Dat deze regel in het geval van de Xayaburi Dam van toepassing is, behoeft verder geen toelichting. Zie de pagina Xayaburi dam: de dam zal ernstige gevolgen hebben voor de migratie van vissen, voor de kwaliteit en kwantiteit van het water, de waterstroom, landbouw, ecologie, volksgezondheid en het welzijn van 60 miljoen mensen die in het stroomgebied van de Mekong wonen.
De bewoners eisen dat de aangeklaagde partijen informatie verstrekken, uitgebreide publieke consultaties houden en een grensoverschrijdende milieu-effectrapportage. Meer zit er niet in, want ik geef u op een briefje: die dam komt er. Maar misschien niet de overige elf in de hoofdstroom geplande dammen. Gisteren vond de eerste hoorzitting in de zaak plaats. (Bron: Bangkok Post, 30 november)

Update: Een rechter van de Central Administrative Court heeft een voorlopige opinie gegeven over de eis van de dorpelingen, die erop neerkomt dat ze geen stem hebben in het  Xayaburi-project. Ik laat de juridische motivatie ter wille van de begrijpelijkheid achterwege. Kernpunt: Het gaat om een particulier en niet om een overheidsproject. De rechtbank bestudeert de zaak verder.

Zondag 20 december
– Het is weer het ouwe liedje: plannen worden doorgedrukt zonder inbreng van de bevolking [althans volgens de ene partij]. Karen-leider Pongpipat zegt dat in het onderzoek van Chula Unisearch naar de gevolgen van de bouw van de Hat Gyi dam (1.360 MW) in de Salween rivier geen rekening is gehouden met de gevolgen voor de dorpelingen die langs de rivier wonen. Het vragenformulier dat ze kregen voorgelegd, bevatte ‘sturende vragen’.
‘Dit is geen echte lokale participatie’, zegt hij. ‘Als het dat wel was, hadden de bewoners vanaf het begin betrokken moeten worden bij de studie.’ Pongpipat vindt ook dat de studie rekening had moeten houden met de burgeroorlog in Myanmar’s deelstaten en grensoverschrijdende kwesties, zoals overstromingen en de migratie van vissen.
De dam, net over de grens met Thailand, wordt ontwikkeld door de internationale tak van het landelijk Thais elektriciteitsbedrijf Egat (Egat-Inter) en het Chinese bedrijf Sinohydro Corporation. Thailand en China gaan de stroom afnemen. Egat-Inter huurde in 2010 Chula Unisearch in om onderzoek te doen. Vrijdag vond in Mae Sariang (Mae Hong Son) een bijeenkomst plaats, waarin de studie werd gepresenteerd, maar deze werd geboycot door bewoners.
Directeur Thavivongse van Chula Unisearch verdedigt de studie. Er is 2 jaar onderzoek gedaan, dat alle woongemeenschappen omvatte. De studie doet geen uitspraak of de dam gebouwd moet worden. ‘Het is informatie om degenen die de besluiten nemen, te steunen.’

Xayaburi dam: Bewoners halen bakzeil bij bestuursrechter
26 december – Ze blijven het proberen: de bewoners die zich verzetten tegen de bouw van de Xayaburi dam in de Mekong in Laos. De Administrative Court heeft hun eis afgewezen om de Power Purchase Agreement, een overeenkomst tussen Laos en Thaise overheidsdiensten om elektriciteit af te nemen, ongeldig te verklaren. Dus gaan de bewoners nu in beroep.
De rechter beperkte zich gisteren tot de vaststelling dat ‘de aangeklaagden [de desbetreffende Thaise diensten] hun taak niet hebben verwaarloosd, dus de eis is afgewezen’ en verwees de klagers naar het vonnis voor zijn overwegingen.
Het bericht gaat uitgebreid in op de motivering, die voornamelijk procedureel van aard is, maar dat wilt u vast niet lezen. Dat de zaak in behandeling is genomen, is opvallend omdat de bestuursrechter geacht wordt alleen over Thaise zaken te oordelen en niet (indirect) over een zaak die in het buitenland speelt.
De advocaat van de bewoners wijst erop dat de rechter geen uitspraak heeft gedaan over de grensoverschrijdende gevolgen van de dam, zoals gevolgen voor de visvangst. Bovendien zegt ze: ‘Wanneer de rechtbank mensen niet kan beschermen tegen de gevolgen van een investering over de grens, zal de inwerkingtreding van de Asean Economic Community eind van dit jaar problemen met toekomstige investeringen gaan opleveren.’
Een dorpsleider maakt zich zorgen dat andere dammen in de Mekong gebouwd gaan worden, nu de zogeheten Procedure For Notification Prior Consultation and Agreement (PNPCA) van de Mekong River Commission (MRC) een ‘rubber stamp’ (krachteloos) is gebleken. De MRC is een intergouvernementeel overlegorgaan van de vier Mekonglanden.

Chinese dammen verergeren droogte
3 april – Toen China de Jinghong dam vorige maand opende om de droogte in de Mekonglanden te helpen verlichten, kreeg China lof toegezwaaid voor zijn welwillend watermanagement. Maar voor critici van de hydro-elektrische dammen die in de Mekong zijn gebouwd, ondanks zorgen van regeringen en actievoerders, was de openstelling niet meer dan eigenbelang van een land, dat evenals hydro-elektriciteit exporterend Laos de regionale water- en milieuproblemen heeft verergerd.
Een groot deel van Zuidoost-Azië lijdt onder de ergste droogte van de afgelopen 20 jaar of langer. Tientallen miljoenen mensen worden gedupeerd door de lage waterstand van de Mekong, een riviersysteem dat essentieel is voor de rijstverbouw. Honderdduizenden bewoners van Cambodja en Vietnam komen zoet water tekort.
Vietnam schat dat 400.000 hectare te lijden hebben van het oprukken van zout water en zo’n 166.000 hectare is onvruchtbaar. Het getroffen gebied is goed voor 10 procent van ’s lands rijstverbouw in de Mekong delta, de rijstschuur van Vietnam.
Het waterpeil in de Tonle Sap rivier in Cambodja is bij het koninklijke paleis in Phnom Penh gezakt naar een diepterecord dat in 50 jaar niet is voorgekomen.
Als boosdoener wordt naar het klimaatverschijnsel El Niño gewezen dat voor droger en warmer dan gebruikelijk weer in de wereld zorgt. Maar milieuactivisten en sommige overheden zeggen dat de situatie verergerd wordt door de tien Chinese dammen in de hoofdstroom van de Mekong. Althans gedeeltelijk want ze reduceren overstromingen in het regenseizoen en ze houden sediment tegen, waardoor de delta benedenstrooms meer kwetsbaar is voor het binnendringen van zout water.
‘De huidige El Niño is een van de krachtigste gebeurtenissen op klimaatgebied van de afgelopen 60 jaar en hij is nog niet voorbij’, zegt Kundhavi Kadiresan, assistent directeur-generaal  van de FAO. ‘Het is de belangrijkste oorzaak van de droogte, maar de dammen in de Mekong kunnen en veroorzaken ongetwijfeld enkele problemen.’
Vietnam zegt dat de intrusie van zoutwater in de zuidelijke Mekong delta geen precedent kent. Medio maart vroeg het China de wateruitstroom uit de Jinghong dam in Yunnan te verdubbelen. China ging akkoord. Op 10 april draait China de waterkraan weer dicht.
Pham Tuan Phan, hoofd van de Mekong River Commission, een orgaan dat bemiddelt bij conflicterende prioriteiten van landen aan de boven- en benedenstroom, noemt het Chinese besluit ‘een gebaar van goede wil’. De engelstalige Thaise krant The Nation schreef dat China een aanvang had gemaakt met niet eerder vertoonde waterdiplomatie. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat de regering had besloten ‘haar eigen moeilijkheden te overwinnen om nood waterstromen aan te bieden’.
Het Chinese besluit werd toegejuicht omdat het de eerste keer was dat het land de landen benedenstrooms had geïnformeerd over zijn plannen voor het waterpeil van de Mekong. Maar het benadrukt ook nog eens de machtspositie die China heeft over een gedeelde duurzame bestaansbron en het milieu van de Mekong. (Bron: Bangkok Post, 2 april)
Eerdere berichten:
28 maart: Verdrinking in grootmoedigheid
23 maart: Openstellen Jinghong dam ‘niets bijzonders’
22 maart: Kort nieuws
20 maart: Kort nieuws
18 oktober 2011: China, het verschrikkelijke watermonster

Vietnam waarschuwt voor dammen in de Mekong
6 april – Geen verrassend nieuws, maar het kan niet vaak genoeg gezegd worden: de elf geplande dammen in de benedenstroom van de Mekong, een van ’s werelds grootste visgebieden landinwaarts, hebben ‘buitengewoon schadelijke’ gevolgen voor het milieu. De waarschuwing is het resultaat van een studie van tweeënhalf jaar  door Vietnam, die is aangeboden aan de Mekong River Commission (MRC), een intergouvernementeel overlegorgaan van de vier Mekonglanden.
De studie bevat 800 pagina’s met rapportages over de milieu-effecten, die worden betiteld als ‘ernstig tot zeer ernstig voor enkele cruciale sectoren en milieubronnen in Cambodja en Vietnam’. De MRC beschouwt de studie als een intern document; ze heeft haar nog niet bekend gemaakt. De commissie zegt dat de Vietnamese studie helpt bij haar eigen onderzoek dat ze volgend jaar hoopt af te ronden. Vietnam heeft de studie evenmin openbaar gemaakt. [Het bericht is van AFP, dus die zal het wel toegespeeld hebben gekregen]
De meeste dammen waar het rapport op doelt, moeten in het deel van de rivier komen dat door Laos stroomt. Laos, het minste ontwikkelde land in Azië, wil van de export van hydro-energie een hoofdpijler van haar economie maken. De elektriciteit op te wekken door de in aanbouw zijnde Xayaburi dam wordt bijvoorbeeld voor 95 procent door Thailand afgenomen.
Een groot deel van Zuidoost-Azië heeft momenteel ernstig te lijden van een droogte die wordt toegeschreven aan het weersverschijnsel El Niño. Functionarissen in Vietnam zeggen dat die verergerd wordt door de bestaande Chinese dammen in de bovenstroom van de Mekong. De rivier is van levensbelang voor de rijstverbouw in Myanmar, Laos, Thailand, Cambodja en Vietnam, alsmede voor de visvangst. (Bron: website Bangkok Post, 5 april)

Maandag 26 februari 2018
– Milieuactievoerders vrezen voor het milieu wanneer het plan doorgaat om water uit de zijrivieren van de Salween om te leiden naar de Chao Phraya. Ook zeggen ze dat het plan van 40 miljard baht economisch niet levensvatbaar is. Voorzitter Hannarong van het Thai Water Partnership riep de autoriteiten gisteren op het plan te laten varen. ‘De investeringskosten zijn astronomisch hoog vergeleken met de voordelen.’
Het plan voorziet in omleiding van water uit de Yuam en Ngao, beide zijvieren van de rivier Salween die de grens vormt tussen Thailand en Myanmar. Het water zou naar het Bhumibol stuwmeer geleid worden waarna het teveel naar de Chao Phraya gaat voor boeren in de lagermiddenregio om tijdens het droge seizoen te gebruiken. Het plan bestaat verder uit de bouw van een 71 meter hoge dam in de Yuam, een energiecentrale en een waterpomp om het water door een tunnel te pompen.
Het project is een initiatief van het RID. De RID heeft in 2016 een consultancybureau en de Naresuan universiteit gehuurd om een haalbaarheidsstudie te doen. De resultaten worden volgende week bekend gemaakt. Aan de hand daarvan beslist het RID of de regering om toestemming wordt gevraagd door te gaan.

14 december 2018
Het Network of Thai People in Eight Mekong Provinces boycot vandaag een openbare hoorzitting over een nieuwe dam in Laos, de waterkrachtcentrale Pak Lay, want die is niets meer dan een poging ‘to rubber stamp [gedachteloos goedkeuren, vertaalt mijn woordenboek] the dam to justify its construction’.
Ze hebben gelijk, ik zou er ook moedeloos van worden. Laos gaat (met steun van Thailand die de stroom afneemt) vrolijk door dammen te plempen in de machtige Mekong rivier die voor miljoenen bewoners de vis levert waarmee ze hun brood verdienen [lees: Mekong brood uit het water] en die sediment aanvoert voor de landbouw in Vietnam.

Controversiële Xayaburi dam vandaag in bedrijf
29 oktober 2019 – Bangkok Post zit vandaag ingevouwen in een glossy advertentie supplement waarin onbeschaamd de lof wordt gezongen over de vandaag in bedrijf gekomen Xayaburi dam in Laos. Ik citeer de meest in het oog springende leugen:
The first hydroelectric power plant on the Mekong river carefully built with the respect to the greatness of this river of life. With all aspects of the environmental mitigation, we integrate all of the cutting edge technology, providing sustainable operation to generate the clean energy, enhancing sustainable growth of economic to Thailand and Lao PDT.
Ik ga verder niet al te veel woorden vuilmaken aan de dam, waaraan 8 jaar is gewerkt en die 1.285 MW voornamelijk aan Thailand levert. Mijn pagina’s Xayaburi dam en Mekong, brood uit het water bevatten voldoende informatie die de opschepperij van het supplement relativeert c.q. tegenspreekt.
Op pagina 2 van de krant van vandaag staat trouwens een lijvig achtergrondartikel over de Mekong en met name de hulp die Seoul kan bieden om de waterstroom te reguleren. Ik licht er één citaat uit. To Min Thu, adjunct directeur-generaal van de Diplomatic Academy of Vietnam’s Institute of Foreign Policy and Strategic Studies, zegt: ‘Het lijdt geen twijfel dat de Mekong op de rand staat van een milieuramp.’
Het waterpeil heeft nog nooit zo laag gestaan als thans. To schrijft dat toe aan de droogte die door de klimaatverandering is veroorzaakt en het afdammen van de rivier. Er zijn momenteel 19 dammen in bedrijf, in aanbouw of voorgesteld: zes dammen in China zijn volledig operationeel, Laos en Cambodja zullen respectievelijk de beschikking krijgen over negen en twaalf dammen.
‘Deze dammen [in de upper Mekong] zijn ontworpen om enorme hoeveelheden water vast te houden, wat verklaart waarom het waterpeil benedenstrooms zakt. De schaal van het voorstel om de Mekong af te dammen – die wordt beschouwd als levenslijn voor het Indo-Chinese schiereiland –  roept milieudreigingen op en sociale uitdagingen voor vele gemeenschappen langs de rivier.’
‘Miljoenen mensen moeten verplaatst worden en/of worden gedwongen hun land op te geven voor de bouw van de dammen. Zowel boeren als vissers lijden onder dit niet-duurzame model van waterbeheer.’
Meer weten? Lees: Seoul can help to regulate Mekongs flow.