Columns, artikelen & foto's

1 ’t Was een hele overgang voor Peter: van onderwijzer op een driemans dorpsschooltje naar een school met twaalf klassen. Qua onderwijs was er niet veel verschil, maar op een zonnige dag kon hij niet meer zeggen: Kom kinderen, we gaan naar buiten, madeliefjes plukken. Nee, hij moest zich nu streng aan het rooster houden. Improviseren was er niet meer bij. Er waren targets en die moesten gehaald worden. Soms voelde het als een dwangbuis. ’t Begon hem te ergeren, hij dacht erover zich te laten omscholen, maar in welk beroep zou hij dezelfde vrijheid genieten als in ’t dorp? Marloes had wel in de gaten dat hij niet lekker in zijn vel zat, maar wat kon ze doen?

2 Als de nood het hoogst is, is de redding nabij. Peter had in een mailtje aan Dick geklaagd over zijn onvrede, waarna Dick hem bijgaand artikel had gestuurd over de bamboo school in Thailand. ‘Misschien iets voor jou?’ Peter sprong een gat in de lucht. Ja, zo moet een school eruit zien. Dick bood aan uit te zoeken of ze hem konden gebruiken. Peter en Marloes bespraken de zaak. Als Peter er terecht kon, zou Marloes een Thais ziekenhuis zoeken. Daar kon Annemarie wel bij helpen. Zenuwslopende weken van wachten op een antwoord volgden. Het geluk lachte hen toe. Peter was welkom op de bamboo school, Annemarie had een ziekenhuis gevonden, waar ze wel een ervaren nurse-practitioner konden gebruiken. (Lees: Een school zoals je hem niet kent)

3 Peter en Marloes konden hun geluk niet op. Ze zouden emigreren naar Thailand, het land waarop ze tijdens hun huwelijksreis verliefd waren geraakt en dat ze daarna nog eenmaal hadden bezocht. Een periode van veel geregel volgde, eerst in Nederland waar ze een woning bezaten, en later in Thailand. Waar waren ze aan begonnen? Maar hun motto was: Keep your eyes on the prize. En dat deden ze. Het enige minpuntje was dat Peter en Marloes gescheiden zouden worden. Maar bij Thaise echtparen was dat niet ongebruikelijk. En luidde het Engelse gezegde niet: You can’t have your cake and eat it? ’t Moest maar, misschien kon Marloes later een baan vinden in de buurt van Peter.

4 Peter was aangenomen op voorspraak van dokter Dick. De school moest hem wel aannemen, Dick was een belangrijk persoon of zoals dat in het Thais heet phu yai (elite). Maar ze kregen er geen spijt van – integendeel. Peter had groene vingers, hij kwam uit een boerengezin. Hij leerde de kinderen Europese groenten te verbouwen en hij leerde ze een efficiëntere manier om gft-afval in een compostvat te composteren. Gaf Engelse les: geen grammatica, maar hij leerde ze Engelse kinderliedjes en rijmpjes. Dus liet hij Jack en Jill de heuvel beklimmen, Humpty Dumpty een doodsmak maken en drie blinde muizen voor hun leven rennen.

5 Ook timmerde hij een poppenkast, schilderde een decor van rijstvelden, maar poppen maken lukte niet erg goed. Een onderwijzeres bood hulp. Peter maakte de romp, zij naaide kleren. Begonnen werd met een boer, boerin en een grootgrondbezitter. De kinderen verzonnen het verhaal erbij. Kostte ze geen enkele moeite, ze kenden de verhoudingen. Later kregen ze gezelschap van een goede geest, slechte geest, monnik en politieagent. Het was opvallend hoeveel creativiteit het poppenspel losmaakte bij de kinderen. En het publiek liet zich ook niet onbetuigd; ze moedigden de poppen aan, scholden ze uit en waarschuwden als de slechte geest opdook.

6 Peter had het naar zijn zn in zijn nieuwe baan, Marloes was nog niet begonnen. Ze had het ziekenhuis verkend dat Annemarie voor haar had gevonden, maar vond het erg massaal. Het miste de intimiteit die ze gewend was in Nederland. Daar had ze ook in grote ziekenhuizen gewerkt, maar die hadden altijd nog een menselijke schaal. Het Thaise ziekenhuis was een paar maatjes groter. Ze had er wat verloren in rond gelopen, ook omdat alle opschriften in het Thais waren, behalve No smoking. Annemarie bij wie ze haar hart had gelucht, begreep het wel. Ze besloten naar Buri Ram af te reizen, wat een busreis van een kleine zes uur vergde om daar in de buurt van Peter’s school te speuren naar ziekenhuizen en klinieken.

7 Eigenlijk had Marloes een voorkeur voor een kliniek, geen overheidskliniek, maar een privékliniek. Daarvan waren er vele in Thailand. Ze werden gerund door artsen van overheidsziekenhuizen die zo hun bescheiden salaris aanvullen, vooral met de verkoop van medicijnen die ze kwistig voorschrijven. De patiënten verwachten dat ook; een dokter die geen pillen voorschrijft, kon geen goede geneesheer zijn. Ze namen een hotel en lieten zich de volgende dag door een tuktuk bestuurder rondrijden. De expeditie leek te mislukken, maar in de laatste kliniek die ze bezochten, kon Marloes terecht. De arts zei dat ze als geroepen kwam, want hij had zijn verpleegster moeten ontslaan omdat ze medicijnen had gestolen en verkocht. Marloes kon direct beginnen. Ze zou er niet veel mee verdienen, maar die prijs wilde ze wel betalen voor een aangename werkplek.

8 In het begin vormde de taalbarrière een handicap. Maar ze maakte zich al snel enkele uitdrukkingen eigen die veel voorkwamen en nam Thaise les. De dokter was om nog een andere reden blij met haar komst. Hij sprak zelf weinig Engels, wat lastig was want hij had ook expats als patiënt. Marloes kon daarbij helpen. Wie ook blij was, was natuurlijk Peter. Gelukkig had hun gedwongen scheiding maar kort geduurd. Ze betrokken een serviced apartment in de buurt van de kliniek en Peter kocht een motorfiets, 125 cc, om van en naar de school te tuffen. Dick en Annemarie beloofden een keer naar Buri Ram te komen voor een house warming party.

9 In de flat waar Marloes en Peter woonden, werd al snel bekend dat Marloes tarotkaarten legde. Ze verwierf er zelfs enige reputatie mee. Buren kwamen naar haar toe als ze problemen hadden of gewoon omdat ze benieuwd waren naar de lucky numbers in de staatsloterij. De staatsloterij kende twee trekkingen per maand. Het geloof in lucky numbers was groot. Gokkers zochten overal een aanwijzing in. Verkeersongeluk? Het kenteken van de verongelukte wagen leverde een hint op. Sommige monniken verdienden geld met het voorspellen van nummers. Marloes deed er vrolijk aan mee. Ze rekende 100 baht per consult.

10 Peter vond die leggingen maar onzin. Hij begreep niet waarom mensen erin geloofden en hij begreep evenmin iets van het bijgeloof van ogenschijnlijk vrome boeddhisten. De mooiste Tarotkaart was wat hem betreft De Dwaas. De Geliefden vond hij ook een mooie kaart, maar die had hij niet nodig als bewijs dat Marloes en zij geliefden waren. Peter liet Marloes maar begaan met haar kaarten. Geen woord van kritiek kwam over zijn lippen. Hij beschouwde het als een onschuldige hobby en vroeg zich zelfs af of Marloes er zelf écht in geloofde. Zelf was hij een uit de klei getrokken boerenpummel en die moeten niks hebben van al die hocus-pocus.

11 Dick en Annemarie waren gearriveerd voor de house-warming party. Ze hadden het vliegtuig op Don Meuang genomen, de oude luchthaven van Bangkok die sinds enkele jaren de thuisbasis vormde van de meeste budgetmaatschappijen. De decorwisseling van metropool Bangkok naar provinciehoofdstad Buriram kon niet groter zijn alhoewel Buriram nog altijd 30.000 inwoners telde. Die avond werd het appartement feestelijk ingewijd. In Thaise stijl met veel eten en drank, geleverd door een cateraar. Het was een klein gezelschap met enkele collega’s van Peter’s school en de arts van Marloes’ kliniek. Peter opende de eerste fles whisky en goot een klein beetje voor de deur op de gang om de geest van het appartement tevreden te stellen. Ja, geesten kunnen kwaaie jongens zijn, die moet je te vriend houden.

12 Peter had een karaoke-installatie gehuurd met programma en die bleef niet ongebruikt. De Thaise gasten kenden een ongelooflijk groot aantal liedjes en die werden luidkeels gezongen, soms tenenkrommend vals maar daar klaagde niemand over. De Nederlandse gasten zongen a capella enkele Nederlandse feestliederen en met ondersteuning van het karaoke-programma Beatles songs. De Thai raakten aangeschoten, de Nederlanders volgden niet altijd de heilwens Ad fundum. Dick en Peter waren geen grote drinkers en de twee meiden al helemaal niet. Die begonnen al na twee glazen wijn te giechelen, waar ze het dan ook bij lieten om daarna op water over te stappen.

13 De volgende dag brachten Dick en Annemarie een bezoek aan de bamboeschool. Ze waren onder de indruk. Wat direct opviel: deze kinderen stapten op het gezelschap af, leidde hen rond, legde uit wat ze deden en hadden geen enkele schroom zoals andere Thaise kinderen om vragen te stellen. Toen ze er dan ook achter kwamen dat Dick chirurg was, wisten ze niet van ophouden. De moestuin was het pronkstuk van de school: keurige strakke moestuinbedden met bordjes waarop in Engels en Thai de naam van de gewassen stond, aangeharkte looppaden, bakken met zaailingen en nergens onkruid, nog geen snippertje. De tuin van Eden kan er niet tegenop, vond Annemarie. Peter’s hand was merkbaar: ze zagen stoksnijbonen, sperziebonen en radijs.

14 Dick en Annemarie schoven aan bij de schoollunch, met broccoli en rammenas uit eigen tuin. Niet bepaald gerechten die dagelijks bij Thai op tafel staan. De lunch was door de kinderen zelf bereid onder begeleiding van een kokkin, wier omvang een garantie vormde voor de kwaliteit van de lunch. Daarna was het verplicht rusten en dat konden Dick en Annemarie ook wel gebruiken na de vermoeiende ochtend. ‘Je bent wel op je plaats hier, Peter?’, merkte Dick op. Peter knikte. ‘Nog beter dan in het dorp’, vond hij. Dick had een idee: zwemles, want de meeste Thaise kinderen kunnen niet zwemmen, waardoor gemiddeld drie kinderen per dag verdrinken. ‘Ga ik aan werken’, beloofde Peter.

15 En dat deed Peter, hij liet er geen gras over groeien. Maakte afspraken met een hotel voor het gebruik van het zwembad, een 25-meter bad, en kocht diverse oefenmaterialen zoals zwemplankjes, ballen, zwembandjes. Niet alle kinderen kregen zwemles, want dan zou Peter niet meer aan zijn andere werk toekomen. Alleen de kleinsten en nieuwe leerlingen gaf hij met hulp van een collega eenmaal per week les. Peter verdiepte zich in de nieuwste opvattingen over zwemonderwijs. Geen spreid-wijd-sluit meer, zoals hij zelf zwemmen had geleerd, maar beginnen met watergewenning. Spande een touw over de volle breedte van het zwembad ter hoogte van de waterspiegel en liet de kinderen er onderdoor kruipen.

16 De volgende ochtend vroeg keerden Dick en Annemarie terug naar Bangkok. Ze namen de eerste vlucht, die is altijd het goedkoopst. Niet dat ze arm waren, Dick werd op Europees niveau betaald, Annemarie verdiende iets meer dan Thaise verpleegsters dankzij haar functie van nurse-practitioner, maar dat vormde geen vrijbrief om geld nodeloos te verspillen. Het had de hele nacht geregend in de hoofdstad , veel straten stonden onder water omdat het riool het niet tijdig had kunnen verwerken. Chaos alom, waardoor ze te laat op hun werk arriveerden. Maar dat verbaasde niemand gezien de wateroverlast in de stad. Ze waren niet de enigen.

17 Werken in Thailand betekent lange werkdagen maken. Geen achturige werkdag, geen vijfdaagse werkweek, geen drie weken vakantie, zoals in Nederland. Marloes werkte van 9 tot 9 waarna nog opgeruimd moest worden. Meestal kwam ze pas om 10 uur thuis, nam een douche en kon pas daarna haar benen strekken. In de kliniek had ze al tussendoor gegeten. Peter had eenmaal per week nachtdienst. Dan moest hij toezicht houden op de kinderen die intern waren. Voor hun liefdesleven bleef weinig tijd over. Dat ergerde hen soms, Peter nog meer dan Marloes. Maar hij klaagde niet. Had ik maar in Nederland moeten blijven, relativeerde hij. Maar ze hadden hun schepen achter zich verbrand. Thailand was hun nieuwe vaderland, ze wilden er wel oud worden.

18 De spaarzame keren dat Peter en Marloes wel tijd voor hun liefdesspel hadden, trokken ze alle registers open. Om in de stemming te komen, speelden ze strippoker, waarbij de verliezer van een ronde telkens een kledingstuk moet uittrekken. De winnaar mocht zeggen welk. Na dit voorspel namen ze een bad. Marloes zat het liefst op zijn schoot, want ze voelde dat dit hem enorm opwond en dat liet haar ook niet onberoerd. Ze droogden elkaar af en kropen in elkaars armen. Kusten elkaars lippen schraal en probeerden de spanning zo lang mogelijk op te voeren. Na de ontlading lagen ze nog minutenlang na te hijgen en vielen verzadigd in slaap. ‘Slaap lekker, schat.’ ‘Jij ook liefje.’

19 Er kleefde nog een minpuntje aan hun huidige levenswijze. Marloes, in Nederland fervent kookgek, had nauwelijks nog gelegenheid om te kokkerellen. De kookboeken die ze had meegenomen, stonden werkeloos in de boekenkast. Slechts enkele keren per maand zette ze haar koksmuts op om Peter eens lekker culinair te verwennen. Peter zag altijd uit naar die dagen. Marloes bezat de unieke eigenschap om van een paar eenvoudige ingrediënten iets bijzonders te maken, dat niet alleen de tong streelde, maar ook het oog. Creatief koken, noemde Peter het. Ook had ze haar repertoire uitgebreid met Thaise gerechten. Haar tom yam kung kon de vergelijking met de beste garnalensoep uit een Thaise keuken doorstaan. Ze maakte haar soep wel wat minder zuur dan gebruikelijk.

20 Gelegenheid om de stad en de provincie te verkennen, was er ook nauwelijks. Natuurlijk hadden ze het Phanom Rung Historical Park bezocht, de belangrijkste bezienswaardigheid van de provincie. De Khmer tempel, gebouwd in de tiende tot de dertiende eeuw, werd op vrije dagen altijd druk bezocht door Thai. Ze waren er niet lang gebleven, de symboliek verwerkt in het complex zei hen niet veel ondanks de uitleg in een foldertje. Het bezoek aan de Bang Sai Orchid Garden, een tuin van 0,8 vierkante kilometer, beviel beter. De Keukenhof zakte een paar puntjes in hun waardering. ‘Orchideeën zijn zoveel mooier dan tulpen, vind je niet Peter?’ ‘Absolutely.’ ‘Spreek je moerstaal’, plaagde Marloes. ‘Oh pardon mevrouw, ik wist niet ik u ontriefde.’

21 Peter en Marloes deelden elkaar regelmatig plaagstootjes uit, ze hielden van dit soort lichtvoetige conversatie. Het was hun manier om te zeggen: Ik houd van je. Liefde moet voortdurend bevestigd worden. Had Márquez niet eens gezegd dat je elke dag opnieuw trouwt. Je kunt niet genoegzaam achterover leunen en er geen moeite voor doen. Daar waren ze het van harte mee eens. Planten hebben elke dag water nodig, de liefde moet elke dag onderhouden worden. Peter ging nog even door. Hij pakte het woordenboek en vertaalde ‘absoluut’. ‘’t Is een bijwoord, snap je wel?’ ‘Ja meester’, piepte Marloes en maakte met een natte kus vol op zijn mond een eind aan het gesprek.

22 Natuurlijk was het niet alle dag rozengeur en manenschijn. Er kwam een dipje – zoals ze het later noemden – in hun relatie. De plaagstootjes bleven uit, het werden serieuze verwijten. Marloes mailde Annemarie wat te doen, Peter mailde Dick wat te doen. Schrijf elkaar brieven, luidde Annemarie’s advies. Heb eens gelezen dat dit een goede methode is bij relationele problemen. Dick adviseerde: Praat met elkaar, maak van je hart geen moordkuil. Dat deden ze op papier, ze schreven elkaar elke dag een brief, waardoor de lucht geleidelijk werd geklaard. De kwinkslagen kwamen terug, hun huwelijk was gered.

23 De verklaring voor hun huwelijkscrisis lag eigenlijk voor de hand. Marloes hield van winkelen, Peter niet. Peter hield van borrelen, Marloes was er niet gek op. Marloes hield van het strand, Peter hield van bossen. Peter hield van uitslapen, Marloes niet. In veel opzichten waren ze elkaars tegenpolen. Dat was geen probleem, zolang niemand zijn wil aan de ander oplegde. De verschillen verleenden eerder kleur aan hun relatie. Niets saaiers dan partners die elkaars kloon zijn. Maar blijkbaar was er een kink in de kabel gekomen. De verschillen waren gaan opspelen. Heel ongemerkt totdat op een dag de bom barstte en Marloes huilend hun appartement verliet en pas na uren terugkwam. Peter realiseerde zich toen pas dat hij Márquez’ advies had verwaarloosd. Het zal niet meer gebeuren, nam hij zich voor, en daar hield hij zich aan.

24 De zoon van de eigenaar van het appartementencomplex waar Peter en Marloes woonden, had nog vakantie. Kai zat op een prestigieuze internationale school in Bangkok, waardoor hij uitstekend Engels sprak. Zo kwam hij in contact met Peter. Thaise jongeren, ook degenen die Engels spreken, zijn over het algemeen te verlegen om hun mond open te doen, maar deze knaap wilde graag zijn Engels oefenen op Peter. En hij wilde meer, maar dat had Peter pas in de gaten toen hij in zijn kamer zat. Een typische jongenskamer met posters van Thaise popsterren aan de muur en modellen van plastic vliegtuigjes aan draadjes opgehangen aan het plafond. ‘Can I see your cock’, vroeg hij plompverloren. ‘I’ll show you mine.’

25 Peter stond niet eens perplex. Jongens in die leeftijd zijn gebiologeerd door hun penis. Dat wist Peter nog uit zijn eigen puberteit. Kai wachtte niet op Peter’s antwoord. Hij wurmde zijn hand behendig in Peter’s broek. Die was zo verbouwereerd dat hij hem niet afweerde. En ach, het was onschuldig pubervermaak. Kai knoopte zijn broek los, schoof broek en onderbroek naar beneden en begon zijn lid te masseren. Maar Peter vond het wel genoeg zo. ‘Finished, my dear friend. Look for someone of your own age. I am too old for this kind of nonsense.’ Peter vertelde het later maar niet aan Marloes, ze zou het niet begrijpen of het ridiculiseren.

26 De school van Peter lag buiten de stadsgrenzen. Elke dag reed hij met zijn motorfiets heen en weer. Dat was een ritje van 20 minuten over deels geasfalteerde wegen. In tegenstelling tot de meeste Thaise motorrijders droeg hij een helm. Thai zetten die pas op als ze een agent in het vizier krijgen. Boeddha zou hen wel beschermen. Peter zette hem wel eens af, want als de zon brandde op zijn bolletje, zweetten zijn hersencellen zowat de helm uit. Op een deel van de weg was het oppassen geblazen, want die was van gravel. Vooral als het geregend had, slipte de motor er regelmatig weg.

27 De gravelweg was een gatenkaas. De weg was bezaaid met kuilen. De gemeente had ze al eens opgevuld – ja, met aarde. Dus na de eerste de beste regenbui waren ze weer terug. Er zat niets anders op dan er omheen te laveren. De omwonenden mopperden, hadden al enkele keren bij de gemeente aan de bel getrokken, maar die zei dat het onderhoudsbudget op was. Op aan wat, wist Peter wel. De Thaise strijkstok is berucht. Bij elke overheidsopdracht verdwijnt tea money (steekpenningen) in de zakken van topambtenaren. De uitvoerders zorgen ook goed voor zichzelf. Ze drijven de prijs op of gebruiken inferieure materialen. Iedereen weet ’t en iedereen houdt zijn mond. Ook Peter. Hij wilde zichzelf geen moeilijkheden op de hals halen.

28 Eenmaal was het zo godsgloeiend heet dat Peter op zijn motorfiets in slaap was gevallen. Hij had die nacht slecht geslapen en was te warm gekleed. Hij belandde in een greppel die overwoekerd was met struiken en dat was zijn redding. De schade viel mee: een paar schrammen maar de voorkant van de motor was wel naar de filistijnen. Een voorbijganger hielp hem de motor uit de greppel te trekken, waarna hij behoedzaam zijn weg vervolgde. Marloes schrok wel toen ze hem zag. Boeddha heeft je beschermd, zei ze, waar ze overigens niets van geloofde. Dus maakte ze er een engeltje van.

29 De keuze bos (Peters voorkeur) of strand (Marloes’voorkeur) was niet moeilijk te maken voor het vrije lange weekend dat eraan zat te komen. Ze volgden het nuchtere advies van Peter’s moeder op die dit tijdens hun huwelijksdip had gegeven: Ga je toch de ene keer naar het strand en de volgende keer naar het bos. Deze keer was bos aan het beurt. Thailand bood een ruime keuze aan nationale parken. Ze kozen voor nationaal park Khao Yai in Nakhon Ratchasima, Thailand’s eerste nationale park. Een accommodatie kiezen was moelijk, want het aanbod was groot. Liever hadden ze het gebied eerst willen verkennen, maar daar was geen tijd voor. Dus speelden ze Ezeltje prik je in aangepaste vorm.

30 Het aldus uitverkoren resort bood een aantrekkelijke kortingsprijs van 1.308 baht per nacht en was van alle gemakken voorzien. Nadat ze zich geïnstalleerd hadden en opgefrist, gebruikten ze de maaltijd in het food centre en bestudeerden de plattegrond van de omgeving. De kamerprijs was inclusief de huur van twee fietsen en die bleven niet ongebruikt. Uitslapen was er niet bij, want ’s ochtends als de temperatuur nog dragelijk was, stapten ze op de fiets. ’s Middags rustten ze, namen een duik in het zwembad van het resort en ’s avonds genoten ze bij een verfrissend drankje van de ondergaande zon. ‘Nou, dat konden we wel gebruiken’, vond Marloes. Peter knikte. ‘Ja, all work and no play, weet je wel? Moesten we vaker doen.’

31 Hij gaf haar een pakkerd en schoof zijn hand onder haar strapless dunne zomerjurkje. ‘Mooie borsten heb je toch. Ik zou ze wel op sterk water willen zetten en bewaren.’ ‘Als je dat maar uit hoofd houdt. Ben je soms een kannibaal?’ ‘Nou’, reageerde Peter. ‘Ik heb wel eens gelezen dat mensenvlees mits goed bereid heel lekker is.’ Marloes: ‘Oh ja? Dan weet ik wel welk lichaamsdeel ik van jou ga oppeuzelen.’ En zo vlogen de kwinkslagen nog een tijdje heen en weer, die zoals vaak eindigden met een hartstochtelijke vrijage. Maar daarvoor moesten ze wel naar binnen, want Peter en Marloes waren geen exhibitionisten.

32 Buriram heeft twee publiekstrekkers: het voetbalstadion, thuisbasis van FC Buriram, Thailand’s sterkste voetbalploeg, en het internationaal motorcircuit. Peter en Marloes waren er nog nooit geweest. In voetbal en motorraces waren ze niet bijster geïnteresseerd. In Nederland keek Peter wel eens naar voetbalwedstrijden op de tv, maar meestal haakte hij na een half uur al af. Marloes moest helemaal niets hebben van voetbalwedstrijden en nog minder van hooligans die het plezier van echte voetbalfans verpesten. Marloes zal wel een dolle bui hebben gehad, want ze stelde voor eenmaal een voetbalwedstrijd en een motorrace bij te wonen ‘omdat we ingezetene zijn van Buriram’, zei ze op plechtige toon.

33 Na enige gekibbel bereikten ze een compromis: wel motorraces, geen voetbalwedstrijd. Maar daar hadden ze al snel spijt van. Andere toeschouwers reageerden opgewonden op de voorbij snellende rijders, maar Peter en Marloes zei het voortdurend stuivertje wisselen niets. Alleen het bochtenwerk vonden ze leuk, wanneer de rijders de zwaartekracht leken te tarten. Het was een wonder dat niemand onderuit ging. Tussen de races door namen ze een kijkje in de pit dankzij een pasje dat Peter via zijn school had weten te regelen. Het was een drukke bedoening daar met rijders en monteurs die aan het sleutelen waren. Ze probeerden met enkelen een praatje te maken, maar die hadden geen tijd.

34 De zwemlessen van Peter waren een succes. De kinderen konden er geen genoeg van krijgen en waren na het zwemuurtje moeilijk het water uit te krijgen. De kinderen die in het begin niet durfden, hadden hun angst overwonnen dankzij Peter’s spelletjes. Peter verdeelde ze in duo’s en liet ze een bal naar elkaar gooien en ze moesten watertrappelen zodat het water alle kanten op spatte. De moeilijkste oefening was onder een touw doorkruipen dat op de waterspiegel lag. Maar voordat ze allemaal hun ogen onder water open durfden te doen en hun neus niet dichtknepen, waren wel enkele lessen verstreken. Bij angstige kinderen stapte Peter zelf het water in. Hij nam ze bij de hand en samen kropen ze onder het touw door.

35 Als Marloes vrij was, kwam ze naar het zwembad om Peter en zijn Thaise collega te helpen. Ze droeg een decent badpak, geen bikini, want ze wilde niet het hoofd van de collega op hol brengen. Marloes vertrouwde Thaise mannen niet, ze las te vaak berichten in de krant over aanranding en verkrachting. Marloes was een nuttige hulp toen Peter begon met het aanleren van de schoolslag. Eerst de beenweging op het droge, daarna in het water waarbij ze een plankje vasthielden. Vervolgens de armbeweging en ten slotte de combinatie. Wie het moeilijk vond, werd door Marloes onder de buik ondersteund. De kinderen lieten zich graag door juf Marloes helpen.

36 Peter genoot van die gezamenlijke zwemlessen. Hij hield ervan dingen samen met Marloes te doen. Volgens hem waren die een uiting van hun liefde, niet de zoete woordjes die ze in elkaars oren fluisterden wanneer ze verstrengeld lagen. Natuurlijk moet je een relatie ook verbaal onderhouden, maar woorden waren gemakkelijk uit te spreken, vond hij. Ja, Peter hield van rationaliseren, Marloes handelde veel meer intuïtief. Ook zij genoot van alles wat ze samen deden, maar ze hoefde er niet over na te denken. Ze deed gewoon wat goed voelde. Zo kwamen ze beiden tot dezelfde conclusie: Geen woorden maar daden, of beter gezegd: Niet alleen woorden, maar vooral daden.

37 Evenals Peter had gedaan, verdiepte Marloes zich in de moderne inzichten over het zwemonderwijs. Toen ze er genoeg van dacht te weten, begon ze een zwemschool. Als bijverdienste, want ze verdiende maar weinig met haar baan in de kliniek en tarotkaarten leggen was ook al geen vetpot. Met haar spaargeld kocht ze de benodigde attributen, ze liet een flyer maken met een tweetalige tekst, verspreidde die in hun flat en legde een stapeltje op de balie van de kliniek en op enkele andere plaatsen. Eenmaal per week gaf ze les. Ze had geregeld dat ze dan vrij was. Peter had bewondering voor haar inzet en doorzettingsvermogen, want het succes kwam haar niet aanwaaien. Maar de aanhouder wint en Marloes was een aanhouder. Haar eerste klantje was de zoon van haar werkgever.

38 Na het eerste klantje volgden er meer, mondreclame bleek effectiever dan flyers. Marloes had zich voorgenomen de groep niet groter dan 15 te maken, dus toen dat aantal werd overschreden vormde ze een tweede groep. In de kliniek ging ze een dag minder werken, maar ze zou die baan nooit opgeven. Uit solidariteit met haar baas en als eventueel vangnet. Ze nam een Thaise assistente aan, die ze de fijne kneepjes van het vak leerde. Maar dat pakte verkeerd uit. Die begon elders een eigen zwemschool en probeerde klantjes van Marloes af te snoepen. De school bestond niet lang. Er verdronk een kindje, de school werd gesloten en de vrouw werd veroordeeld voor dood door schuld.

39 Peter was blij voor Marloes, ze leek nu echt haar draai te hebben gevonden in Thailand. Hij merkte dat dit ook hun relatie ten goede kwam. Verbeeldde hij het zich of werden hun vrijages feller, hartstochtelijker? Ze nam vaker het initiatief, waar Peter overigens geen bezwaar tegen had. Waarom zou de man altijd, letterlijk en figuurlijk, boven moeten liggen? Hun liefdesspel werd ook gevarieerder, maar daar kan de auteur niet over uitweiden. Hij is geen voyeur die door het sleutelgat tuurt. Hij hoorde wel kreten van verrukking. Ja, tussen die twee bloeide de liefde als nooit tevoren.

40 Naast Marloes werkten nog twee Thaise verpleegsters in de kliniek. Die namen bloeddruk en temperatuur van de patiënten op, noteerden hun gewicht, maakten medicijnen klaar en schreven de rekening uit, die contact betaald moest worden. Marloes maakte wonden schoon, legde verband aan en had een voorgesprek met patiënten, waarbij de Thaise collega’s tolkten en de patiëntendossiers bijwerkten. Het viel Marloes op dat ze altijd veel woorden nodig hadden om haar instructies te vertalen. De Thaise taal leek haar omslachtiger dan de efficiënte en compacte Engelse taal. Overdag was het niet erg druk, er kwamen voornamelijk huisvrouwen en kinderen. De avonden zat de wachtkamer meestal vol.

41 Dick en Annemarie vonden het nodig de banden weer eens aan te halen. Ze mailden elkaar nog maar nauwelijks, iedereen had te druk met zijn eigen besognes. Marloes en Peter bewaarden goede herinneringen aan hun weekend in Khao Yai. Ze stelden voor er een vierpersoons bungalow te huren. Het park was vanuit Bangkok en Buriram gemakkelijk bereikbaar: 120 km vanaf Bangkok en bijna 4 uur met een taxi vanuit Buriram. Dick en Annemarie vonden het een goed idee. Ze spraken af in de nieuwjaarsvakantie er enkele dagen te logeren, dus vroeg boeken was geboden. Maar het lukte, zelfs in het hetzelfde resort waar Peter en Marloes hadden gelogeerd.

42 Marloes en Peter arriveerden als eerste. Het was druk op de weg met veel vakantiegangers, maar die gingen de andere kant op: uit Bangkok richting platteland. Dick en Annemarie deden daarentegen lang over de reis. Op sommige weggedeeltes reed het verkeer stapvoets. Het was een feest om elkaar na zo’n lange tijd weer te kunnen begroeten. Peter had champagne ingeslagen om het weerzien te vieren. Met een beschaafde plop opende hij de fles, vulde de kelken en proostte ‘Geachte aanwezigen, zum wohl, cheers, gezondheid, santé. Ik verklaar de vergadering voor geopend’. Hij gaf een vuistslag op tafel ter imitatie van een voorzittershamer en vervolgde: ‘Er zijn geen ingekomen stukken, we kunnen direct met agendapunt 2 doorgaan: de maaltijd. Ik schors de vergadering. Op naar het food centre.’

43 En daar vielen ze op de maaltijd aan, althans: dat was de bedoeling, maar het was druk. Ze moesten lang wachten op hun eten en toen het kwam, werden de bestelde gerechten een voor een geserveerd, zoals gebruikelijk in Thaise eetgelegenheden. Eters worden niet afzonderlijk bediend, maar alle gerechten worden in het midden van de tafel geplaatst, waar iedereen een hapje van kan nemen. En natuurlijk vers bereid, niets uit chafing dishes. Om de wachttijd te overbruggen, dronken ze liters gekoeld water en was de meest gebruikte openingszin: Weet je nog? Marloes over hun uitje naar Cha-am: ‘De heren wilden niet op de tandem stappen. Omdat hun benen te lang waren. ‘Ja, ja’, schamperde Annemarie. ‘Die angsthazen durfden niet.’

44 Het duurde nog heel lang voordat ze hun kooi opzochten. Marloes vertelde over haar nieuwe passie, zwemles geven. Ze kon heel smakelijk vertellen over kindjes die stonden te beven voor het touw waar ze onderdoor moesten kruipen. De meeste voldoening kreeg ze wanneer de kindjes hun angst hadden overwonnen. Over de assistente die haar een loer had gedraaid, zei ze alleen maar: Boontje komt op zijn loontje. Ook in de kliniek had ze soms te maken met angstige kinderen, vooral als ze een injectie kregen. Maar Marloes wist hen altijd gerust te stellen. Daar had ze een natuurlijke aanleg voor.

45 Annemarie wist enkele smakelijke ziekenhuisroddels op te dissen over verhoudingen tussen artsen en verpleegsters. Vermeende, want ze waren altijd gebaseerd op hear-say. In het jaar dat ze er nu werkte, had ze nog steeds geen kans gezien vriendschappen te sluiten met verpleegsters. De ene dag groetten ze haar beleefd, de andere dag liepen ze haar straal voorbij. Thaise vriendschap leek een wegwerpartikel. Vrienden voor het leven was uitzondering, je was vrienden zolang je er beiden van profiteerde. Maar ze moest toegeven, de taalbarrière kan een rol hebben gespeeld. Veel Thais sprak ze niet, alleen het hoognodige, en het Engels van de Thaise verpleegsters was vaak moeilijk te verstaan.

46 Dick en Peter maakten zich vrolijk over de Thaise politiek, althans wat ze erover wisten, en wat ze erover wisten, was ontleend aan de krant. Beter dan het beste cabaret, vond Dick. Peter wist nog dat een minister eens had voorgesteld niet 6 gram in een suikerstick te doen maar 3 gram. ‘Zakjapannertje niet bij zich om 2 keer 3 uit te rekenen’, opperde Peter. Hilarisch waren de miskopen van het leger, zoals  een bomdetector waarvan de Engelse makers wegens oplichting de bak waren ingedraaid. ‘Weet je nog Dick? Een expert zei destijds: Een wichelroede is net zo betrouwbaar.’

47 De volgende dag was sportdag hadden ze besloten. ’s Ochtends maakten ze een pittige fietstocht, langer dan gepland, want ze raakten de weg kwijt en voordat ze weer op rechte pad waren, hadden ze een flink aantal extra kilometers gemaakt. ’s Middags stond zwemmen op het programma en daarna gingen ze nog een uurtje naar een fitnesscentrum. De dag werd besloten met een diner in het restaurant van een sterrenhotel. Dat hadden ze wel verdiend na alle inspanningen. ‘Nog een afzakkertje’, stelde Peter voor, maar de anderen hadden er geen puf meer voor, dus zochten ze hun legersteden op.

48 De derde dag van hun reunie, zoals Peter de reünie noemde, was een tourdag. Ze hadden een tour langs bezienswaardigheden in de omgeving geboekt. Het minibusje stond al klaar toen ze om 6 uur opstonden. Het pikte daarna nog enkele personen in andere resorts op. Ze bezochten de Haew Suwat waterval en het Nong Phak Chi observatieplatform, dat een prachtig uitzicht bood op de omgeving, maar de beloofde olifanten en zwijnen vertoonden zich niet. De gids die redelijk Engels sprak, overlaadden hen met weetje en anekdotes, waarvan de enige die beklijfde was: Thailand heeft drie seizoenen: hot, very hot en very, very hot.

49 Aan alles komt een eind, zoals het cliché luidt, en dat gold ook voor deze dagen. Ze vertrokken een dag eerder dan de meeste vakantiegangers om de grote drukte voor te zijn. Beloofden elkaar vaker te mailen, maar wisten dat daarvan toch niets terecht zou komen. Wel namen ze zich voor eenmaal per jaar te reunen (uitspraak Peter). Het waren verrukkelijke dagen geweest. Bijgepraat en verfrist keerden ze terug naar hun woonplaats. Zeker niet met tegenzin, want een aantrekkelijke baan wachtte. Zoals Peter wel eens zei: Ik werk niet, ik heb een betaalde hobby. Nog een paar dagen en dan was de vakantie voorbij. Een periode door de media aangeduid als de seven dangerous days vanwege het grote aantal verkeersslachtoffers. Dick zou ze wel in de operatiekamer tegenkomen.

50 Het enthousiaste verhaal van Marloes over haar zwemschool had dokter Dick aan het denken gezet. Misschien moet ik ook maar eens gaan zwemmen, dacht hij. Geen zwemles nemen, dat was niet nodig, maar om iets aan mijn conditie te doen. Want veel lichaamsbeweging had hij niet. Eén keer per week zwemmen als conditietraining trok hem wel, meer dan work-outs in een Gym. Op een loopband lopen, vond hij niks. Lopen doe je om ergens te komen. Annemarie hoefde er niet lang over na te denken toen Dick voorstelde samen te gaan. Het enige probleem was dat ze zelden tegelijk vrij waren. Maar daar viel een mouw aan te passen. Dus planden beiden een zwemuurtje in hun rooster, ook in het zwembad van een hotel.

51 Ze trokken baantjes, maar maakten er geen wedstrijd van. Geleidelijk voerden ze het aantal op. Het deed Dick denken aan zijn jeugd, toen hij padvinder was. Hij zou meedoen aan de districtszwemwedstrijden en als hij daar won aan de landelijke wedstrijden. Elke ochtend, voordat hij naar school ging, trainde hij een half uur in het Sportfondsenbad. Dankzij die training won hij beide, bij de landelijke wedstrijd op de 50 meter schoolslag. Ergens moest hij nog de medailles hebben, maar waar die waren? Misschien verloren geraakt bij de verhuizing naar Thailand. De herinnering was gelukkig niet verloren geraakt. Haarscherp herinnerde hij zich nog hoe hij zenuwachtig in startpositie stond. De badmeester had hem nog gevraagd of het wel goed met hem ging.

52 Dokter Somporn van de kliniek waar Marloes werkte, was een gemoedelijke man. Hij nam altijd de tijd voor patiënten en was niet snel tevreden met de antwoorden die ze gaven. Hij wilde altijd het naadje van de kous weten over hun klachten. Dat maakte hem geliefd bij patiënten. ’s Ochtends werkte hij in een ziekenhuis, ’s middags kwam hij naar de kliniek. Hij was blij met Marloes die hem als nurse practitioner veel werk uit handen nam. Marloes was ook blij met het vertrouwen dat hij in haar stelde. Ze werkte het liefst zelfstandig zonder dat anderen haar op de vingers keken.

53 Als het erg druk was geweest en Marloes op haar tandvlees liep, nam ze na thuiskomst direct  een bad. Haar kleren leken op een spoor dat Kleinduimpje altijd legde om de weg terug te kunnen vinden. Peter wist het dan al: mijn lieve vriendin wil eens lekker verwend worden. Dat was haar remedie tegen vermoeidheid. Nou, die kon ze krijgen. In bad speelden ze blaasvoetbal, in bed imiteerden ze egeltjes en als naspel schonk Marloes espresso uit hun koffieapparaat. Dat dronken ze, nog steeds naakt, terwijl ze dicht tegen elkaar zaten, met kleine slokjes op. Eigenlijk was dat het meest intieme moment van hun liefdesspel.

Interlude
Mijnheer, de auteur. U vervalt in herhaling want u heeft al eens eerder een badscène beschreven. Ja, dat klopt, maar toen woonden ze nog in Nederland en hadden ze geen espressoapparaat. Wees blij dat ik niet elke badscène beschrijf, dan zou dit feuilleton wel erg eentonig worden. Alleen de op seks beluste lezers zouden dat misschien wel willen. Maar tegen hen zeg ik: ga je toch met je grote teen spelen.

54 Al na enkele weken ontdekte Dick dat het zwemuuurtje zijn conditie ten goede kwam. Niet dat hij een bodybuilders figuur kreeg – dat zou hij ook niet willen – maar hij voelde zich fitter en was minder snel vermoeid. Annemarie zei dezelfde ervaring te hebben. ‘Had niet zo snel al resultaat verwacht’, zei Dick. ‘Nou, zou je toch moeten weten als arts’, plaagde Annemarie. ‘Zat niet in mijn opleiding’, verweerde Dick zich. Annemarie weer: ‘Misschien een idee om in de huisartsenopleiding op te nemen. Zwemmen als preventieve gezondheidszorg. Effectief en redelijk goedkoop.’ Dick dacht: ‘Die studenten kunnen vast niet zwemmen.’ Annemarie: ‘Moeten ze maar les nemen of schamen ze zich daarvoor?’

55 Lijkt me leuk om daar een kijkje te nemen, zei Peter nadat hij in de krant een verhaal had gelezen over Ban Sanuan Nok, een dorp in de provincie waar op traditionele wijze zijde wordt gesponnen en geverfd. Marloes had het verhaal ook gelezen en had dat ook al bedacht. Het dorp had recent zijn deuren geopend om bezoekers het hele proces te laten zien: van moerbeiboom, waarop zijdewormen zich tegoed doen aan de bladeren, tot kwaliteits zijden stoffen. Peter had gelijk al weer een idee. We nemen het schoolkabinet mee om te zien of het iets voor ons is om in het lesprogramma op te nemen. (Lees: Van zijdeworm tot zijden stoffen)

56 Dus vertrok een kleine delegatie met Peter, een collega van Peter, Marloes en enkele leerlingen van Lam Plai Mat naar het zijdedorp. Ze werden enthousiast begroet door de vrouwen van de zijdeweefgroep die al telefonisch op de hoogte was gebracht van hun komst. Dorpshoofd Bunthip vertelde dat het dorp twee eeuwen geleden vernoemd was naar de sanuan, een grote boom waarvan niemand weet hoe die eruit zag. De vrouwen legden hen uit dat de cocons eerst enkele dagen in de zon te drogen worden gelegd, zodat de poppen sterven voordat de cocons gekookt worden tot zijden draden. Omdat ze te ruw zijn worden ze vervolgens gesponnen om ze zachter te maken, waarna ze geverfd kunnen worden.

57 De leerlingen hadden vooral belangstelling voor het tradionele weefgetouw waarop stoffen van verschillende patronen werden geweven. Dat leren we nooit, verzuchtten enkelen, maar de vrouwen zeiden: Wij hebben het ook geleerd, dus waarom jullie niet? Na de rondleiding aten ze enkele lokale gerechten zoals pittige en zure kippensoep met moerbeibladeren. Maar die was te heet voor Marloes en Peter evenals de nam phrik pak tom, een scherpe dip gemaakt van makreel en groentes. Met de afspraak voor een workshop keerden ze terug naar hun schooltje, waar de leerlingen hun mede-leerlingen uitgebreid uit de doeken deden wat ze gezien hadden en al een beetje geleerd.

58 Voor Peter’s collega, die was meegegaan naar het zijdedorp, waren spinnen en weven gesneden koek. Dat had ze in haar jeugd geleerd. Alleen het kweken van zijdewormen en de behandeling van de cocons waren nieuw voor haar. Het lag voor de hand dat zij een weefklasje zou leiden. Ze zouden enkele dagen in Ban Sanuan Nok doorbrengen om het proces onder de knie te krijgen. De kinderen verheugden zich er bij voorbaat op. De bamboeschool had leergierige leerlingen, hetgeen niet van alle leerlingen in het reguliere onderwijs gezegd kan worden. Vooral jongens gooien er met de pet naar, reden waarom Thaise leerlingen in internationale onderwijsvergelijkingen uiterst pover presteren.

Epiloog
De auteur neemt afscheid van Peter en Marloes. Ze hebben eenmaal een huwelijkscrisis doorgemaakt, maar ze zijn er goed uitgekomen. Beroepsmatig gaat het beiden voor de wind. Peter is op zijn plaats als leraar op de bamboeschool, Marloes werkt met veel plezier in een kliniek en runt in haar vrije tijd een zwemschooltje. Tijd om terug te keren naar de hoofdpersonen van het eerste en tweede feuilleton, Dokter Dick en Annemarie. De twee grondleggers van mijn serie feuilletons hebben vakantieplannen gemaakt. Laten we ze eens volgen in het vijfde feuilleton Dokter Dick en Annemarie maken een sentimental journey.