Columns, artikelen & foto's

1 Theresia had nooit liefde gekend. Het misbruik dat haar oom van haar had gemaakt, had haar getekend voor het leven. Dacht ze. Haar ouders spraken er nooit over, maar ze verboden de oom wel nog een voet in hun huis te zetten. Theresia ontwikkelde een afschuw van mannen, wat de voornaamste reden was om zich in het klooster terug te trekken. Maar het kloosterleven was hard en de moeder-overste was een autoritaire vrouw. Die gaf haar de naam Conception, vernoemd naar de onbevlekte ontvangenis van Maria. Intussen volgde Theresia de opleiding verpleegkundige en toen ze daarmee klaar was, legde ze haar habijt af en vertrok naar Thailand, naar het Christian Hospital in Bangkok.

2 Kort nadat Annemarie bij het Christian Hospital in Bangkok in dienst was getreden als nurse-practitioner raakten zij en Theresia met elkaar in gesprek. Ze was Annemarie opgevallen tijdens een lunchpauze omdat ze alleen aan een tafeltje zat en niet met haar mobieltje in de weer was, zoals de meeste verpleegsters die geen minuut zonder hun heilig speeltje konden. Geen Thai, dacht Annemarie, uit welk land zou ze komen? Ze ging aan Theresia’s tafeltje zitten en stelde zich voor: ‘Hi, I am Ann.’ ‘Hello Ann. Nice to meet you. I am Teresa’, antwoordde Theresia. Het viel Annemarie direct al op dat ze aanzienlijk beter Engels sprak dan de meeste Thaise verpleegsters. Ze bleek uit de Filipijnen te komen en op de afdeling oncologie te werken.

3 Het klikte tussen die twee. Misschien omdat ze beiden vreemdeling waren in een vreemd land en geen contacten met andere verpleegsters hadden. Beiden waren op hun manier eenzaam. Ze spraken af – als het even kon – gezamenlijk te lunchen. Ze kletsten honderduit, de tijd was vaak tekort. Allengs kwamen ze ook meer van elkaar te weten. Annemarie vertelde over de ziekenhuisaffaire en Dick’s zwerversbestaan, Theresia over het misbruik door haar oom en de abortus. Dat waren emotionele gesprekken, maar ze luchtten hen op. Vooral Theresia die in tegenstelling tot Annemarie geen partner had om haar hart bij uit te storten. Die gesprekken voerden ze niet in het ziekenhuisrestaurant maar na werktijd in een intieme tearoom.

4 De contacten tussen Theresia en Mac waren spaarzaam. Theresia en Annemarie schoven tijdens de lunch wel eens aan zijn tafeltje aan en later ging Mac wel eens mee als die twee meiden een verkenningstocht door de stad wilden maken. Als gids, want hij kende de stad op zijn duimpje. Ze bezochten de bekende bezienswaardigheden van Bangkok en maakten een tocht per longtail boot over de khlongs aan de andere kant van de rivier. Hij fungeerde als klaar-over en behoedde hen voor zakkenrollers en oplichters. Taxi’s gebaarde hij door te rijden als de bestuurder de meter niet wilde aanzetten en een altijd te hoog bedrag noemde. Mac kende de klappen van de zweep.

5 Ogenschijnlijk broeide er niets tussen Mac en Theresia. Ze plaagden elkaar wel eens, Mac corrigeerde soms het Engels van Theresia, Theresia tikte hem wel eens op zijn vingers vanwege zijn tafelmanieren, die hem evenals zijn vrijetijds kleding weinig konden schelen. Ze probeerde hem soms te overhalen om ‘iets leuks’ te kopen wanneer ze door Robinson banjerden, waar alle kledingmerken ter wereld te koop zijn, maar hij zei zich gelukkig te voelen in zijn huidige plunje. Aan de andere kant vond Theresia die flierefluiters houding van hem wel charmant. Als ze daaraan dacht, vroeg ze zich af of Mac een aantrekkelijke partner zou kunnen zijn.

6 Annemarie bezag die plagerijtjes licht geamuseerd. Ze beschouwde dat gekibbel als een prelude op een ontluikende liefde, maar dat kan wishfull thinking zijn geweest. Vroeg recht op de man af: ‘Ben je verliefd op Mac?’, maar Theresia wuifde die suggestie weg. ‘Hoe kom je daarbij? ‘t Is een aardige man, maar verliefd? No way.’ Dat zei ze tegen beter weten in, want er fladderden wel degelijk vlindertjes door haar buik als ze hem zag. Ze wilde dat niet toegeven. Ooit had ze zich voorgenomen dat ze niets met mannen te maken wilde hebben en daar hield ze zich aan. Koppigheid was haar niet vreemd.

7 Theresia had soms nachtmerries waarin ze de bezoekjes van haar oom herleefde. Ze waren aan het eind van haar lagere-schooltijd begonnen. Oom koos tijdstip en plaats altijd zorgvuldig uit. In het begin haalde hij haar op van school, at met haar een ijsje bij Swensen’s en nam haar daarna mee naar een groezelig kamertje in een love-hotel. Later werd hij brutaler en ging in het ouderlijk huis naar haar kamertje. Haar ouders hadden niets in de gaten of deden of ze niets zagen. Hij had altijd gedronken en verspreidde een zure alcoholgeur. Theresia vertelde het aan Annemarie. Die adviseerde haar psychiatrische hulp te zoeken. Dat deed ze, ze ging in therapie.

8 Theresia ging in therapie bij een vrouwelijke psychiater, een man vond ze te confronterend. Ze had tot nu toe de gebeurtenissen zo diep mogelijk weggestopt, de psychiater zette het mes in haar wond. De etter moet eruit, zei ze. Ze adviseerde haar op te schrijven wat er allemaal gebeurd was. Dat zou helpen bij het verwerkingsproces. Theresia volgde haar advies op. Het was pijnlijk, in het begin zette ze zich met tegenzin aan de schrijftafel, maar toen ze merkte dat schrijven inderdaad hielp, wist ze niet meer van ophouden en schreef door tot diep in de nacht. Of ze het ooit zou laten lezen aan Annemarie, wist ze niet. Misschien toch maar niet. De strijd moest alleen gestreden worden. Niemand kon haar daarbij helpen. Ook de psychiater niet.

9 Mac was een workaholic, een boekenwurm en nieuwsjunkie. Hij had talloze boeken over Thailand verslonden en sprak en las redelijk Thais. ’s Avonds uitgaan deed hij niet, maar de stad overdag verkennen, trok hem wel. Hij nam dan op de bonnefooi een van de roestige en rammelende stadsbussen en zag wel waar hij uitkwam. In de VS had hij altijd op een jongensschool gezeten, bij vrouwen voelde hij zich zelden op zijn gemak. Zoals de uitdrukking luidt: Vrouwen komen van Venus, mannen van Mars. Maar Theresia was een uitzondering op die regel. Ze was geen kwebbelkous, was niet verslaafd aan haar mobieltje, gebruikte nauwelijks make-up en was net zo easy-going als hij.

10 Toen Annemarie en Theresia in zijn leven verschenen, nam hij ze wel eens mee op zijn ontdekkingsreizen, zoals hij de bustrips noemde. Maar de meiden waren er niet gek op. De bussen waren doorgaans vuil en vaak waren alle zitplaatsen bezet. Alleen de air-conditioned bussen waren comfortabel. Nee, Annemarie en Theresia bezochten liever tempels, paleizen en musea, afgewisseld met bezoeken aan leuke winkeltjes en tearooms. Bangkok bood een ruime keus aan tearooms, waar werkelijk alle theeën van de wereld werden geschonken. Na zo’n ontdekkingsreis waren ze aardig uitgeput en hongerig, en gebruikten gezamenlijk de maaltijd. Niet op straat , hoewel Bangkok’s straatvoedsel vermaard is, maar ze wilden niet in de uitlaatgassen van passerende auto’s zitten.

11 Mac wist niet van Theresia’s grote drama. Het was hem wel opgevallen dat ze nooit over haar Filipijnse verleden sprak. De keren dat hij ernaar vroeg, reageerde ze afwerend. ‘Wat valt daar nu over te vertellen?’, om er verder het zwijgen toe te doen. Annemarie had er een keer een vage toespeling op gemaakt, zoiets als ongelukkige jeugd, waar hij ook niet veel wijzer van was geworden. Pas toen hij er bij toeval achterkwam dat ze in therapie was, vermoedde hij iets ernstiger al wist hij niet precies wat. Huiselijk geweld? Seksueel misbruik? Niet onmogelijk, die dingen kwamen in Thailand relatief veel voor, dus misschien in de Filipijnen ook wel.

12 De eerste signalen die Mac van Theresia kreeg dat er wellicht meer dan sympathie was, kreeg Mac op straat. Wanneer ze elkaar in het drukke voetgangersverkeer raakten, trok ze zich niet terug. En ze reageerde ook niet afwijzend wanneer hij bij het oversteken haar hand vastpakte en ondeugend in haar handpalm kriebelde. Ze leken wel twee pubers die hun eerste stappen op het liefdespad zetten. Verlegen en zoekend naar contact. Maar verder ging Mac niet. Eigenlijk wist hij niet goed hoe haar gevoelens voor hem te peilen en hoe zijn gevoelens te tonen. Dat leerde je niet op school bij de lessen seksuele voorlichting. Die gingen over SOA’s, HIV, condooms, ongewenste zwangerschap, geslachtsorganen maar niet over liefde.

13 Mac vroeg Dick om raad. Die lachte stilletjes in zijn vuistje dat een volwassen man als Mac nog zo’n stuntelaar in de liefde was. Mac was 32 jaar, hij zal toch eerder vriendinnen hebben gehad? Of was hij nog maagd? Dick gaf als raad: Recht op het doel af, geen omtrekkende bewegingen meer. Het ergst wat je kunt overkomen is dat je een blauwtje loopt. Dus toen ze in Terminal 21 op de lange roltrap naar de Engelse verdieping stonden, had hij Theresia’s hand vastgepakt en er licht in geknepen. Voor de dubbeldeks bus kuste hij haar. Heel voorzichtig, heel teder. Voor het eerst. Van dat moment maakte Annemarie met haar mobieltje een foto.

14 Het werd een feestelijke dag. En een lange dag want ’s avonds gingen ze naar Tawan Daeng (De Rode Zon), een zaal ter grootte van een veilinghal, met een show van muziek en dans uit de Isaan, het armere Noordoosten van Thailand. Ze namen plaats aan een van tafeltjes die dicht bij elkaar stonden. Een bedienster scheen met haar zaklantaarn bij toen ze de menukaart bestudeerden. Een gesprek voeren was nauwelijks mogelijk, zo hard stond de muziek. Om beurten traden zangers en zangeressen twee uur onafgebroken op, afgewisseld door een dansgroepje. Geleidelijk liep de zaal vol en begonnen aan enkele tafeltjes bezoekers te dansen, voornamelijk vrouwen. Om elf uur hielden ze het voor gezien en vertrokken met tuitende oren, blij dat die rust kregen.

15 Die avond sliepen Theresia en Mac voor het eerst bij elkaar, maar ze hadden geen gemeenschap. Het was een vermoeiende dag geweest, dus ze vielen snel in slaap. Ze zouden er nog vaak aan terugdenken. De volgende dag begon al vroeg dus erg uitgeslapen waren ze niet. Samenwonen was er nog niet bij. ‘We doen langzaam aan’, zei Mac. Theresia was het daarmee eens. Ze had tijd nodig om alles op zich te laten inwerken. Het was allemaal nieuw voor haar. Ze was nooit eerder op iemand verliefd geweest. De sessies met haar psychiater waren een grote steun.

16 Dick was blij voor Theresia dat Mac en zij verliefd waren. Hij was ook blij voor Mac. Mac was een loner, maar had OLH niet Eva geschapen om met Adam te verkeren. Ze leken geschapen voor elkaar. In het ziekenhuis bleef de relatie onopgemerkt. Collega’s zagen haar wel eens in het restaurant aan één tafeltje bij elkaar zitten, meestal in gezelschap van Annemarie, maar ze zochten er niets achter. Misschien dat hun buitenlandse afkomst een band vormde. Zo ging dat ook bij Thai die uit dezelfde geboortestreek kwamen. Die klitten vaak samen.

17 De avond dat Mac en Theresia voor het eerst met elkaar sliepen, had Theresia zich verkleed in zijn badkamer. Ze had een T-shirt van hem geleend en een boxershort. Zo kwam ze de kamer in waar Mac al in bed lag. Hij had niet eens de moeite genomen om zich te verkleden. Ze knuffelden wat waarbij Mac een zekere reserve bespeurde. Of was ze te moe na die lange dag? Ze kroop wel tegen hem aan, maar bleef stil liggen. ‘Je bent moe hè?’, vroeg Mac. Theresia knikte. Hij drukte een kus op haar voorhoofd, wenste haar Good night, waarna Theresia zich omdraaide en in slaap viel. Mac volgde al snel.

18 Mac begon te vermoeden wat haar overkomen moet zijn in haar jonge jaren, al wist hij niet precies wat. Maar dat zou niet lang duren. Theresia’s psychiater stelde voor dat hij een aantal keren zou meekomen. Dat leek haar bevorderlijk voor Theresia’s herstel. ‘Hij laat je echt niet in de steek en als hij het wel doet is hij jou niet waard.’ Klare taal waar Theresia niet direct een antwoord op had. Ze moest daar nog eens over nadenken. ‘Neem je tijd, maar kom wel tot een beslissing. Wat je me verteld hebt over je vriend, denk ik dat hij je verhaal wel aankan.’

19 Theresia voelde zich opgelucht toen ze haar verhaal had gedaan. Hoe haar oom met bloeddoorlopen ogen elke keer haar kamertje was binnen geslopen en zich aan haar vergrepen had. Ze vertelde over de pijn, de avonden dat ze huilend in bed had gelegen, zijn voetstappen op de trap, zijn verwrongen gezicht als hij klaarkwam, de abortus. Ook haar stilzwijgen totdat ze de moed had haar ouders in te lichten die het aanvankelijk niet wilden geloven. Oom mocht niet meer komen, maar er werd niet over gesproken. Ze vertelde over haar schaamte en de angst voor mannen die zich bij haar ontwikkeld had. Het was één lange litanie die ze besloot met de simpele vraag: Hou je nog van me?

20 Na die eerste sessie liepen ze stilzwijgend terug. Als vanzelfsprekend ging Theresia met hem mee naar zijn appartement. Onderweg kocht Mac massage-olie. Theresia ontspande zich onder zijn handen. En nog steeds spraken ze geen woord. De eerste sessie werd nog door ettelijke gevolgd, maar die gingen niet meer over Theresia’s drama. Ze spraken over hun gevoelens voor elkaar, over verwachtingen en dromen. Mac vertelde over zijn jeugd, die betrekkelijk rimpelloos was verlopen. Hij vertelde ook over de eenzame avonden in het begin van zijn verblijf in Thailand. Hoe miste hij toen een partner, een buddy tegen wie je alles kon vertellen. Het waren intensieve sessies én ze hielpen.

21 Soms leek het of Mac op de spreekwoordelijke divan lag. Hij vertelde over zijn gestuntel met meisjes. In de VS had hij altijd op jongensscholen gezeten, hij was naar jongens zomerkampen geweest. Nooit een meisje gehad, nooit geleerd hoe de liefde man en vrouw kunnen binden. Dat liefde geven en krijgen is, niet geven en nemen. Zo kwamen hij en Theresia steeds dichter bij elkaar. De sessies waren geen sessies meer maar ontmoetingen van twee mensen op zoek naar hun identiteit en gevoelens voor elkaar. Ze waren heilzaam voor Theresia die ontdekte dat seks een uiting van liefde is en niet zoals bij haar oom zelfbevreding van de man. Ze was er niet meer bang voor en begon ervan te genieten.

22 De sessies eindigden, ze waren niet meer nodig. Maar er was nog een los eindje: de abortus en de diagnose van de Filipijnse arts dat ze nooit meer zwanger zou kunnen worden. Mac twijfelde aan die voorspelling. Het leek hem verstandig een gynaecoloog een inwendig onderzoek te laten doen. Die Filipijn was waarschijnlijk geen specialist, maar dat wist Theresia niet. Ze gingen daarvoor naar een ander ziekenhuis, waar niemand hen kenden. Theresia was zenuwachtig, ze was blij dat Mac was meegekomen. Ze hoefden niet lang te wachten en de uitslag kwam snel. De gynaecoloog begreep niet hoe de Filipijn die diagnose had kunnen  stellen. Op grond waarvan? Hij zag niets bijzonders. Hij adviseerde nog wel een HIV-test te laten doen. Dat kon nog dezelfde dag met een sneltest. Duurde een halfuurtje.

23 Op de terugweg tracteerden Mac en Theresia zichzelf op een ijsje bij Gelateria Ghignoni, een nieuwe ijssalon in de buurt van het ziekenhuis. Echt Italiaans ijs, geen ijs zoals bij Swensen’s dat opgeleukt wordt met stukjes banaan, nootjes, hagelslag, chocolade en een belediging vormt voor het ambacht van ijsmaken. Ja, er was wat te vieren. Theresia was virusvrij en ze was niet onvruchtbaar. Het was een pak van haar hart. De eerste die ze het wilde vertellen was Annemarie maar haar mobieltje stond op de call-back service. Toen ze elkaar de volgende dag troffen en Annemarie het goede nieuws hoorde, kreeg ze tranen in haar ogen, zo blij was ze voor haar vriendin.

24 Het contact met Peter, Dick’s poolmaatje tijdens zijn verblijf bij de boer, en Marloes, die Annemarie tijdens haar Wenenreis had ontmoet en een hartsvriendin was geworden, stond al een tijdje op een laag pitje. Ze waren elkaar niet vergeten – stel je voor –, Peter en Marloes hadden hun huwelijksreis naar Thailand gemaakt, maar daarna nam de emailwisseling in frequentie af. Peter en Marloes hadden het druk met het betrekken van een nieuwe woning, Annemarie en Dick maakten lange werkdagen en hadden daarna weinig puf meer om te schrijven. Maar uit het oog, betekende niet uit het hart. Marloes schreef dat ze hun volgende vakantie een Azië-reis wilden maken waarbij ze ook Thailand zouden aandoen. ‘Super’, schreef Annemarie terug. ‘We verheugen ons op jullie komst.’

25 Het was een feestelijk weerzien op Don Mueang, de oude luchthaven waarvan de meeste budgetmaatschappijen gebruik maken. Dick was deze keer meegekomen. Hij had ze willen begroeten met ballonnen, maar die waren inmiddels ineen geschrompeld tot de gerimpelde huid van oude mensen. Peter en Marloes kwamen uit Vietnam. Ze hadden Hanoi bezocht, de oude keizerlijke hoofdstad Hué en Dalat met zijn gematigd klimaat. In Thailand stonden Chiang Mai in het Noorden op het programma en Cha-am, een badplaats die voornamelijk door Thai wordt bezocht. Dick en Annemarie zouden meegaan. Mac en Theresia bleven in Bangkok, ze gunden de Ollanders hun eigen feestje.

26 De Nederlandse vrienden betrokken een hotel in de buurt van het ziekenhuis. Niet goedkoop, maar een vakantie leent zich nu eenmaal niet voor een bezuinigingsoperatie. Nadat ze ingecheckt hadden, een douche hadden genomen en zich verkleed, was het tijd voor Happy Hour. Ze hadden afgesproken in de Irish pub, op loopafstand van het hotel en ziekenhuis, waar de banden van weleer stevig werden aangehaald bij een straffe pint Guinness Stout en een voedzame Irish stew. Nachtbraken was er niet bij. Dick en Annemarie moesten de volgende dag weer vroeg uit de veren en Peter en Marloes wilden niet alleen op pad. Samen uit, samen thuis.

27 De reis naar Cha-am maakten ze met zijn vieren per trein. Niet per minibusje, want daar gebeurden te veel ongelukken mee. De trein had zijn beste tijd gehad, erg comfortabel waren de zitplaatsen niet, erg snel reed hij ook niet, maar wat gaf het, het was vakantie? ‘Da’s nog eens wat anders dan een intercity van de NS’, zei Peter. Hij voelde zich door het kedeng kedeng van de trein terug gezet in de vorige eeuw. In Cha-am betrokken ze een hotel aan de boulevard met uitzicht op zee. Het was inmiddels avond, ze gebruikten de avondmaaltijd in een eenvoudig eethuisje en trokken zich terug voor de nacht.

28 De volgende ochtend installeerden ze zich na een continental breakfast van scrambled egg, hotdogs, ham en toast op het strand. In ligstoelen onder parasols. Het eerste wat hen opviel waren de tandems voor vier personen. ‘Zullen we?’, stelde Marloes voor, maar de heren bleven liever luieren met als verklaring dat hun benen te lang waren. Dus stapten Marloes en Annemarie op een tweepersoons exemplaar en peddelden over de boulevard. Voortdurend kwamen verkopers langs met eetwaren: mosselen, garnalen, inktvis, en masseuses die hun diensten aanboden. Drank en ijsblokjes waren verkrijgbaar bij de verhuurder van de ligstoelen, hij zette ook een afvalbak bij hen neer. Zo nu en dan liepen ze even de zee in om af te koelen, maar het effect daarvan was van korte duur.

29 Marloes en Annemarie bleven lang weg. De mannen begonnen zich al bijna zorgen te maken. Ze hadden de hele boulevard tot aan de stadsgrens verkend en, vrouwen eigen, bij tal van kledingkraampjes gestopt op zoek naar leuke kleertjes. Toen de transpiratie begon te irriteren, waren ze afgestapt bij een uitspanning voor een koel drankje en in gesprek geraakt met Nederlandse toeristen die hun laatste vakantiedagen in de badplaats doorbrachten net als Marloes en Peter. Inmiddels liep het tegen de middag, het werd nu wel erg warm, dus ze pakten hun spullen bij elkaar en gingen naar het hotel om te rusten.

30 De volgende dag huurden ze een busje om de omgeving te verkennen. Ze hadden een lijstje met bezienswaardigheden gemaakt. In de Wat Huay Mongkol vergaapten ze zich aan het enorme standbeeld van Luang Phor Thuad, een van Thailand’s bekendste monniken: 12 meter hoog en 10 meter breed. En ze bewonderden het station van Hua Hin, dat wel op een paleisje leek. Maar eigenlijk was het te warm voor sight-seeing. Ze keerden eerder terug dan ze van plan waren geweest en brachten de rest van de dag op het strand door met dolce far niente. De volgende dag keerden ze terug naar Bangkok en ’s avonds vlogen Peter en Marloes terug naar Nederland.

31 Theresia en Mac vonden het tijd worden voor een gezamenlijke woonruimte. Hun beider appartmenten waren aan de krappe kant en Theresia sliep de meeste dagen toch al bij Mac. Mac overwoog iets te kopen, maaar hij zag er bij nader inzien vanaf. De huizenprijzen waren de afgelopen jaren in het centrum omhoog geschoten, vooral van appartementen en huizen langs geplande en in aanleg zijnde metrolijnen. De inrichting zou natuurlijk ook de nodige duiten vergen. Ze schakelden een makelaar in die hen enkele overigens schaars gemeubileerde appartementen liet zien. Een nogal vermoeiende bezigheid met de afstanden die ze telkens moesten overbruggen in het altijd drukke verkeer. Op hun verlanglijstje stond een 2-kamer appartement met badkamer en kitchenette. Een volledig inrichte keuken leek hen niet nodig, omdat ze altijd in het ziekenhuis aten en buitenshuis.

32 Het was gelukt: een appartement niet ver vanaf het ziekenhuis. ‘Hoe zullen het noemen?’, vroeg Mac. ‘Moet dat dan’, vroeg Theresia. ‘Ja, alles heeft een naam, dus waarom ons huis niet. Wat dacht je van Love nest?’ Daar moest Theresia wel om grinniken. Dus zeiden ze nooit meer: we gaan naar huis, maar: we gaan naar ons liefdesnestje. Maar ze zetten die naam niet op de visitekaartjes, die ze lieten maken. Het was iets van hun beiden, daar hadden anderen niets mee te maken. Het huisraad werd nog met een bank uitgebreid – altijd leuk om op te vozen – en de stoelen die leken op martelwerktuigen, werden vervangen door gestoffeerde stoelen. Daar hadden ze na een dag hard werken wel recht op.

33 De twee tortelduifjes hadden het naar hun zin in het Love nest. Theresia genoot van Mac’s massages. Ze namen daarna altijd samen een douche, zeepten elkaar in en spoelden elkaar af. En dat was alleen nog maar het voorspel. Daarna had de hartstocht vrij spel. Voordat ze slapen gingen, oefenden ze vaak Thais. Mac sprak het redelijk, Theresia had al heel wat opgepikt van Thaise collegaatjes. Soms las Mac voor uit in het Engels vertaalde Thaise romans en hij zong ook wel eens een kinderliedje, dat hij nog kende uit zijn jeugd. Theresia hield van zijn stem. Hij knauwde niet, zoals veel Amerikanen. Als je het niet wist zou je denken dat hij Engelsman was.

34 Peter en Marloes woonden nu ook samen. Ze hadden een huis gekocht in de grote stad, zo’n 20 km vanaf Peter’s geboortedorp. Het was een twee onder één dak woning met op de begane grond een huiskamer en keuken, en op de eerste verdieping twee slaapkamers en een badkamer. Marloes zwaaide de scepter in de keuken, ze was een echte kookgek en daar genoot Peter van. Peter werkte nog steeds op het driemans schooltje, maar het zou het laatste schooljaar worden. De overheid wilde van kleine schooltjes af; ze moesten met andere kleintjes fuseren tot grotere eenheden. Hij reed elke ochtend op zijn motorfiets naar zijn schooltje, Marloes werkte in het provinciaal ziekenhuis.

35 Evenals Annemarie was Marloes aan de opleiding tot nurse practitioner begonnen, een parttime avondopleiding. Daarvoor hoefde ze niet ver te reizen, want de hogeschool die de opleiding gaf, maakte voor de lessen gebruik van een ruimte in het ziekenhuis. Ze bleef eten in het ziekenhuis. Peter hoefde niet van honger om te komen, want zijn maaltijd stond klaar in de koelkast. Hij hoefde die alleen maar op te warmen in de magnetron. Peter was altijd blij als ze er weer was. Alhoewel lange tijd single, was hij verslingerd geraakt aan haar gezelschap. De uitdrukking Il faut se quitter souvent pour s’aimer toujours was duidelijk niet aan hem besteed.

36 Zondags, als Marloes geen weekenddienst had, trokken Peter en Marloes erop uit. Ze fietsten naar de heide, die aan het eind van de zomer paars kleurde. Ze gingen naar de Sprengetjes, beken die vanuit het grondwater gevoed worden. Ze trokken hun schoenen en kousen uit en lieten hun voeten in het ijskoude water bungelen. Ze aten in een uitspanning midden in de bossen een kruimelige Veluwse pannenkoek. Geen hele maar een halve, want ze waren nogal voedzaam. Ze plukten bramen en verzamelden dennenappels, eikels en bladeren die Peter naar school meenam om met de kinderen herfststukjes van te maken. Dat waren hemelse momenten die ze in de juiste stemming brachten voor een hartstochtelijke dagsluiting.

37 Als Dick en Annemarie op dezelfde dag een vrije dag hadden, gingen ze naar Cha-Am. Een taxi bracht hen de avond tevoren en haalden hen de volgende dag ‘s avonds op. Dat was stukken comfortabeler dan opgepropt zitten in een minibusje –  en veiliger, want de meeste chauffeurs waren snelheidsduivels die het niet zo nauw namen met de verkeersregels. Ze hadden een vaste taxi en een vast hotel met doorgaans dezelfde kamer. De dag brachten ze luierend op het strand door; hij in zwembroek en T-shirt, zij in bikinibroekje en T-shirt. Annemarie liet zich altijd masseren door een van de oude vrouwen die langs kwamen. Dick niet, die was niet gek op massages. Als het woensdag was, bleven ze in de stad, want dan werd het strand schoongemaakt en werden de strandstoelen en parasols niet geplaatst.

38 Regelmatig liepen ze samen de zee in, hand in hand. Van zwemmen kwam vaak niet veel, vooral niet als er een flinke golfslag stond. Ze stoeiden met elkaar en deden onder water dingen die boven water een bekeuring hadden opgeleverd wegens onzedelijk gedrag. En net als op Suvanarnabhumi de dag dat Annemarie in Thailand arriveerde, deden ze een poging het wereldrecord langzoenen te verbeteren. Ja, dat bestond echt. Elk jaar werd in Pattaya een wedstrijd zoenen gehouden. In 2011 werd daar het record van 46 uur, 24 minuten en 9 seconden gevestigd. Annemarie en Dick kwamen zelfs niet in de buurt. Annemarie was gek op zoenen. Ze vond het het meest opwindende onderdeel van het liefdesrepertoire.

39 Theresia was geen strand- en zeemens, wat voor iemand afkomstig uit een rijk van 7107 eilanden merkwaardig genoemd kan worden. Een strand had ze in haar jonge jaren zelden gezien en luieren was er helemaal niet bij in de dagelijkse struggle for life. Mac nam een tussenpositie in: strand en bos, het was ‘m om het even. Nee, voor hen geen Cha-am. Liever gingen ze naar het Lumpinipark om daar in een prieeltje te relaxen. Beiden met een boek. Of ze bezochten tempels, zoals Wat Sothonwararam in Chachoengsao, geheel opgetrokken uit wit marmer. Een juweeltje en druk bezocht door Thaise gelovigen. Toen Mac nog alleen was, ging hij er elk jaar een keer naar toe om de bouw te volgen.

40 Een heel enkele keer sloten Mac en Theresia zich aan bij Dick en Annemarie als ze alle vier op dezelfde dag vrij waren. Dan splitste het gezelschap zich in twee vrouwen en twee mannen. De mannen luierden, de vrouwen huurden een tandem, maakten een ponyrit op het strand of gingen vliegeren als de wind gunstig was. Vooral als het hard waaide, was het zwaar werk en moesten ze samen de vlieger in bedwang houden. Cha-am was een prettige badplaats, heel wat aangenamer dan Pattaya of Phuket: minder druk, minder buitenlanders. De badplaats was populair bij inwoners van Bangkok voor een weekendtrip. Dan waren de kamers ook duurder dan door de week. Enkele Nederlandse reisbureaus sloten hun Thaise pakketreis af met een bezoek aan Cha-am. Daar kwam voor de deelnemers een eind aan hun ‘droomvakantie’.

41 Voor de meeste Thai betekent strandleven: zitten, eten, drinken, kletsen en slapen. Zelden zie je volwassenen in zee en als ze wel het water in gaan, is dat om hun kinderen in de gaten te houden. Niet in zwembroek of zwempak, maar in hun dagelijkse outfit. De brandende zon zorgde voor een snel droogproces, daar kon geen centrifuge tegenop. Ze hadden ook altijd reservekleding bij zich voor de terugweg. Aan het eind van de dag namen ze een douche in een van de douchehokken aan de boulevard waar ook toiletten waren, verkleedden zich en streken neer in een eethuisje. Ook weer om te eten en te drinken met het mobieltje constant onder handbereik. Jongeren flaneerden over de boulevard. Soms had iemand een gitaar meegenomen en werd er gezongen.

42 Annemarie at in Nederland altijd om zes uur. Dat was er in haar jeugd ingehamerd. Die gewoonte liet ze in Thailand varen. Ze kwam er al snel achter dat de hitte niet erg bevorderlijk is voor de eetlust. Vaak werkte ze trouwens nog op dat tijdstip. Het werd zeven uur, acht uur, soms zelfs later. Van de Thaise keuken vond ze maar enkele gerechten lekker. Zelfs pad thai, een veel gegeten gerecht, behoorde niet tot haar favorieten.
Maar Europees eten betekende duurder eten en als Thaise koks zich waagden aan pasta-gerechten, was het resultaat om te huilen. Spaghetti bolognese bijvoorbeeld leek wel tomatensoep, pizza’s waren allemaal op Amerikaanse leest geschoeid. De bodems leken wel scheepskaak, bij ingrediënten was het motto: zoveel mogelijk verschillende, waardoor de pizza nergens meer naar smaakte. Gelukkig telde Bangkok wel enkele uitstekende Italiaanse pizzeria’s/restaurants. Dick en Annemarie aten er wel eens.

43 Theresia had zelden nog nachtmerries sinds ze gestopt was met de therapie en ze met Mac samenwoonde. Maar een enkele keer dook oom weer op in haar dromen. Dan werd ze badend in het zweet wakker. Mac, wakker geworden, nam haar dan in zijn armen en kuste de tranen weg die waren opgeweld in haar ogen. ‘Rustig maar schatje, je bent veilig. Je hebt gedroomd. Hij kan je niets doen. Hij brandt in de hel. Daar hoort hij thuis.’ Zo probeerde Mac haar gerust te stellen. ‘Zal ik je masseren?’ Maar dat was niet nodig. Theresia kwam langzaam tot rust en viel in zijn armen in slaap.

44 Theresia was rooms-katholiek opgevoed. In Thailand neigde ze steeds meer naar het boeddhisme. Ze had er het een en ander over gelezen maar praktiseerde het niet. Gaf monniken die op blote voeten hun ochtendrondes maakten, geen voedsel en ging ook nooit naar de tempel, ook niet op boeddhistische feestdagen. Haar katholieke geloof in een leven na de dood, had ze al lang afgezworen. Waarom zou dan wel geloven in karma en reïncarnatie? Ze had wel in een hoek van de kamer een klein altaartje ingericht met een Boeddha-beeld en kleine beeldjes van olifantjes en danseressen. Als ze iets van stress voelde, knielde ze er voor, stak een wierookstokje aan en probeerde te mediteren. Het hielp haar te ontspannen.

45 Mac moest niets hebben van het boeddhisme of beter gezegd van de monnikenorde. Hij vond monniken uitvreters die niet werkten voor hun brood, maar leefden van de goedgevigheid en goedgelovigheid van gewone mensen. Ze vraten zich vol, maar wat deden ze voor de samenleving? Niets, ze bouwden dure tempels. In de VS werkten diaconessen in de verpleging, nonnen deden sociaal werk, maar in Thailand had hij nog nooit een sociaal bewogen monnik ontmoet. Ze deden hun prevelementje bij crematies, incasseerden een envelop met geld, kregen voedsel aangeboden en spraken geen woorden van troost.

46 Toen Annemarie in Mac een vriend had gevonden, meende Dick dat hij gay was. Zo hoefde hij zich geen zorgen te maken over eventueel overspel. Maar die gedachte had hij al snel laten varen. Mac was een vrouwenmens, geen mannenmens. Hij had er met Mac wel eens over gesproken. Ze kwamen tot de conclusie dat de rigoureuze indeling hetero-homo-bi niet van toepassing is in Thailand. Thaise mannen zijn vaak nogal feminiem. Velen maken zich op, houden van mooie kleertjes en kijken tig keer per dag of hun haar goed zit. ‘Het is een glijdende schaal’, vond Mac, ‘die in de loop der tijd ook kan verschuiven.’ Hij gaf toe niet ongevoelig te zijn voor mooie jongens, maar vrijen met een man? Dat zag hij zich niet doen. Annemarie vond hij direct aan het begin van hun vriendschap een toffe meid. Lekker nuchter, geen praatjesmaker. Dat bond hen. En Theresia was zijn grote liefde.

47 Man, vrouw, ladyboy, kathoey, transgender, tomboy, gay, lesbian, bisexual, intersex – het was verwarrend allemaal, de seksen in Thailand, vonden Dick en Mac. Voor Dick nog meer dan voor Mac die al langer in Thailand woonde. In het Christian Hospital werkte ook een kathoey. Dick had het lange tijd niet in de gaten. Mooie meid, dacht hij. Mac maakte hem erop attent. Maar nog steeds zag hij het niet. Hij bleef een vrouw zien, geen omgebouwde man. Hij vertelde het tegen Annemarie en die kon het ook nauwelijks geloven. Nou ja, wat maakte het uit. Als ze maar vakkundig was en dat was ze.

48 Mac was een nieuwsjunkie. Dat was hij al in de VS en dat bleef hij in Thailand. Elke ochtend werd de krant bezorgd, hij had een abonnement op de Bangkok Post, een van de twee Engelstalige kranten. Veel tijd om die direct al te lezen, was er niet want de werkdag in het ziekenhuis begon vroeg met patiëntbesprekingen, overleg met de nachtploeg en een zaalronde. Pas tijdens de lunchpauze zag Mac kans om de krant te lezen en tijdens tussenuurtjes. Mac wilde graag op de hoogte blijven van wat er in het land gebeurde. Het nieuws vergrootte zijn kennis van het land, maar niet altijd zijn begrip. Maar daarvoor zorgden zijn Thaise collega’s wel. Ze klapten uit de boot over dingen die niet in de krant stonden en eigenlijk niet hardop gezegd mochten worden.

49 Theresia haalde altijd het Life-katern eruit en nam dat mee naar het ziekenhuis. Als eerste stortte ze zich op de cartoons. De krant deed niet niet kinderachtig: elke dag 10 cartoons en op zondag een aparte bijlage. Ze las graag het reisdagboek, waardoor ze veel plaatsen leerde kennen waar ze nooit zou komen. Thailand bood veel moois aan oude gebouwen, tempels, paleizen, landschappen. Het strandleven boeide haar niet. Verder bevatte het katern boekbesprekingen, recensies van uitvoeringen, interviews en informatie over artiesten, een agenda en elke dag twee binnenpagina’s over auto’s, gezondheidszorg of lichaamsverzorging. Net als Mac kwam zij ook veel te weten over Thailand, maar die twee Thailanden vielen niet samen.

50 Was het een restje van haar katholieke opvoeding? Dat zou heel goed kunnen. Therasia hoopte dat Mac haar ten huwelijk zou vragen. Ze zag het al voor zich: Mac knielend met een roodfluwelen doosje in zijn hand, dat hij openklapte en vergezeld liet gaan van de vraag die al door miljoenen mannen is gesteld: Will you marry me? Ze kon het hem niet rechtstreeks vragen, dus vroeg Annemarie Dick in te schakelen als postillon d’amour. Zo bereikte haar wens Mac. De vraag overviel hem, hij had er nooit over nagedacht. Mac, nuchter als altijd, dacht: Ach, waarom niet? Een feestje valt niet versmaden. Dus via de omgekeerde weg bereikte Mac’s instemming Theresia.

51 Mac onttrok zich aan de voorbereidingen. Da’s vrouwenwerk, mopperde hij. Hij kocht een ring en vond daarmee genoeg te hebben gedaan. Annemarie hielp Theresia bij de planning. Zoveel werk was dat niet. Het zou een kleine ceremonie worden met enkele collega’s als gast en wellicht familie van Mac uit de VS. Familie uit de Filipijnen wilde Theresia er niet bij hebben. Stelletje hypocrieten, getuige van een misdrijf en niets zeggen. Nee, familie bestond niet meer voor haar. Een enkele keer probeerde Mac haar op andere gedachten te brengen. ‘Je kunt niet eeuwig met wrok blijven rondlopen. Verzoen je, vergeef het hun.’ Maar ze wilde niet. ‘They have ruined my life.’

52 Hoe graag ze dat ook hadden gewild, Peter en Marloes konden er niet bij zijn. Peter was druk met de opheffing van zijn school. Die zou opgaan in een grotere school in de grote stad. Een schoolbus zou de twintig resterende kinderen elke dag heen en weer brengen. Ze zouden eerst in noodlokalen worden ondergebracht, terwijl nieuwe lokalen werden bijgebouwd. Marloes was nog bezig met haar studie tot nurse-practitioner. Die wilde ze niet onderbreken. Maar ze zouden zeker Skype contact hebben, ongeacht het tijdverschil tussen Thailand en Nederland. Dat moest te regelen zijn met het hotel waar het huwelijksfeest zou plaatsvinden.

53 Het werd een dag om nooit te vergeten. Theresia schitterde in haar bruidsjapon, Mac zag er sjiek uit in zijn tuxedo. ’s Ochtends vroeg hadden ze foto’s gemaakt in het Lumpinipark, ’s middags gingen ze naar het districtkantoor om hun huwelijk te laten registreren en ’s avonds werd er gefeest. Er stond een buffet met Thaise en Europese gerechten en er speelde een bandje dat ze op het hart hadden gedrukt de volumeknop niet voluit open te draaien. ‘Anders halen we de stekker eruit en kunnen jullie naar je geld fluiten’, had Mac gedreigd. Daar hielden ze zich aan.

54 Uit de VS waren twee neven van Mac gekomen, die er gelijk een vakantie aan vastplakten. Mac had ze alleen als baby gekend, dus er viel heel wat bij te praten. Vanzelfsprekend waren Dick en Annemarie er, ook op hun paasbest gekleed, verder collega’s van Mac en Theresia, de directeur van het ziekenhuis en de huisbaas van het appartement waar Mac en Marloes woonden. Zelfs de Amerikaanse ambassade had een vertegenwoordiger gestuurd, maar die bleef niet lang. De Skype-verbinding was niet gelukt, maar dat zouden ze later nog wel goedmaken. Peter en Marloes hadden wel een kaartje gestuurd. Tante Pos bleek betrouwbaarder dan internet.

55 De uitdrukking Van een huwelijk komt een huwelijk ging niet op voor Dick en Annemarie. Beiden hechtten niet aan het trouwboekje. Getrouwd of niet getrouwd maakte voor hen geen verschil. De liefde bond hen, daarvoor hadden ze geen ambtenaar van de burgerlijke stand nodig om dit te bevestigen. Ze waren nog net zo smoorverliefd op elkaar als de keer toen Annemarie naar Dick’s retraiteoord was gegaan. Want zo beschouwde Dick zijn verblijf op de boerderij. Die dag staat met een gouden randje in hun geheugen gegrift. Wat waren ze opgewonden toen ze elkaar voor het eerst beminden. Dat gevoel kwam nog regelmatig terug als ze in bed lagen.

56 Mac en Theresia maakten hun huwelijksreis naar de VS. Ze bezochten New York en Washington en zakten daarna af naar het Zuiden. Daar huurde Mac een auto om rond te toeren. Ze gingen op bezoek bij Mac’s moeder, al jarenlang weduwe en tobbend met haar gezondheid. Broers of zussen had Mac niet. De rest van de familie sloeg hij maar over. Hij had sinds zijn vertrek naar Thailand geen contact meer met ze gehad. Theresia vond Amerika een mooi land, maar er moesten geen Amerikanen wonen. Ze vond ze oppervlakkig en de koffiemokken waren te groot.

Epiloog: En daarmee eindigt mijn derde feuilleton. Theresia en Mac kregen waar ze om gevraagd hadden: meer aandacht. Intussen hebben Peter en Marloes belet gevraagd bij de auteur. Peter werkt inmiddels op een grotere school in de grote stad en Marloes heeft haar opleiding tot nurse-practitioner afgerond. Nu zijn wij aan de beurt, zeggen ze. Die beurt kunnen ze krijgen in het vierde feuilleton: Peter en Marloes trouwen elke dag opnieuw.